Op ole Weeg un Brüchen:
De Ole Eiderkanal: Kluvensiek

Deel 4
vun Antje Heßler

Dat Slüsenwärterhuus vun Kluvensiek

De Levensau un de Eider weern bit to den Kanalbu vun den olen Eiderkanal de Grenz twischen de Herzogtümer Sleswig un Holsteen. Na den Bu vun den Eiderkanal weer de Grenz de Eiderkanal tohoop mit de Eider. Bi de Slacht vun Sehestedt 1813 hett de Slüüs vun Kluvensiek en grode Rull speelt. De Suldaten — ob Fründ orrer Fiend — müssen över den Eiderkanal. En dänisch Kanonenkugel vun düsse Slacht steekt noch in de Wand vun dat Slüsenwärterhuus.

De Eiderkanal in Richt Gootshuus

Dat smucke Gootshuus vun Kluvensiek

Wi föhrn wieder vun Klein-Königsförde na de Slüüs vun Kluvensiek. Saftige Wieschen rechts un links an den Stratenrand vun uns leten ahnen, dat hier en bannig morastig Gegend weer.

Wat hebbt de Minschen 1776 för Arbeit hatt, den Kanal dörch de sumpig un natte Eer to graven! Se hebbt blots de vun Minschen andreven Muddermaschinen un Schüffeln to Hölp hat. De Arbeit wöör "pottwies" vergeven. Een "Pott" weern 24 Kubikmeter, un dat wöör mit dree Reichstaler betahlt.

De meisten Arbeider kemen ut de Wilster- un Kremper Masch. Mitünner weern dor bit to 2600 "Pottarbeider" togang.

Bi Geschichte-SH köönt wi lesen, dat de ganze Kanal 82 Millionen Kubikmeter Volumen hett. Dör 24 sünd dat 3,42 Millionen "Pött". De ganze Schüffelee mutt den Staat also 10,25 Millionen Rieksdaler kost hebben. Plus Verplegen un Ünnerkunft vun de Arbeiters. (Hüüt weer so'n Projekt sachts de Berliner Fleeghaven hooch dree plus tweemaal Elbphilharmonie...)

Een Kubikmeter hett 1000 Liter, en dörsnittliche Baadwann vun hüüt faat 150 Liter. 1 Pott, also 24000 Liter, dat sünd also 160 Baadwannen vull Modder. Dat is en staatsche Reeg. De müssen utheevt warrn. För dree Rieksdaler.

Wo veel Kubikmeter sünd dat wohl? De Eiderkanal bi Kluvensiek

Un weer de Lohn nu gerecht? Wi köönt dat hüüst slecht afschätzen. Bi de Bundsbank kannst lesen: "Aufgrund des Münzgesetzes vom 9. Juli 1873 galt für den preußischen Taler ein Tauschkurs zur Mark von 1 Taler = 3 M." Un wat kunnst vun de 3 M köpen? Dorto gifft dat bi de Bundsbank en Ümrekenstabell, de hier in dat Bild wiest is. 1882 is in etwa de Tied, in de de Eiderkanal buut woor. 3 Rieksdaler, also 9 Mark, dat weern dunntomalen also ca. 36 kg Roggenbroot orr 20 kg Wetenmehl orr 180 Eier. Orr 128 Kilo Kantüffeln. — An Botter weer gor nich to denken.

1 Pott sünd 24 Kubikmeter sünd t.B. 2 x 4 x 3 Meter. Wo veel sühst dorvun?

Info för de Besökers an de Slüüs

Dat maakt mi nadenkern. Kann dat stimmen?! Verbrukt en "Pottarbeider" nich mehr Energie, also Kalorien, bi so'n Schinneree, as 20 Kilo Wetenmehl wedder rinbringt? De Arbeiters woorn allerdings vun den Staat, den Kanalbuherrn, verpleegt. Dat Geld bleev also för de Familie. De Lüüd harrn ja dormalen noch richtig veel Kinner. Müssen de etwa mit anpacken, wenn Vaddern sik bi'n Kanalbu verdingt harr? — Wenn Vaddern in de Elvmasch tohuus weer, denn bleev de Familie sachts ok dor. De Mannslüüd weern denn Wannerarbeiters un solo up Tuur. Elk Mann weer denn also alleen mit sien 160 lerrige Baadwannen... Wo groot mutt de Armoot west ween, dat een so'n Knakenarbeit för dat Geld doon wull? Gegen Arbeitslosigkeit geev dat keen Versekern dormalen. Beter as nix to doon...

De Sweet, de dormalen fleten is, much good un geern den ganzen Eiderkanal opfüllt hebben. Hannen vull Blasen. Pien bi Nacht. De Ünnerkunft minn. Morgens wedder ran. Kledaasch, de vun Dreck un Sweet starr weer. Keen Tähnböst. Keen Klopapeer.

180 Eier. 128 Kilo Kantüffeln. 160 Baadwannen vull Modder. Mit en Handschüffel. ——

Bi de Slüüs vun Kluvensiek

As wi in Kluvensiek ankemen, wies sik uns en ganz anner Brüch över den Kanal. De weer nich ut dicke Holtbalken na holländsche Maakoort as in Klein-Königsförde. De ole Holtbrüch wöör 1850 dörch en gussiesern Brüch vun de Carlshütte ersett. Baben in dat Portal weer de Kroon vun den Dänenkönig mit de Johrestall 1850 verewigt. De egentlich Straat weer neven de ole Brüch.

De gussiesern Brüchenbagen

De prachtvulle Iesenbagen

Wi hebbt uns Auto an'n Stratenrand afstellt un uns de Slüüs genau ankeken. De weer dicht mit Schilf bewussen. Up de dicken Wänn vun de Slüüs harr sik en Anglervereen Holthüsser but. Lütte Boote von de Angler legen an de olen Slüüsenwänn. Mank dicht Buschwark weern in Achtergrund de ole Eiderkanal goot to sehn. He lüüch richtig in de Sünn. Up de anner Siet vun de Straat leep de Kanal an dat Gutshuus Kluvensiek vörbi. Dat witte Huus schimmer dörch de Bööm. De Telgen vun de Bööm hungen in den Kanal. Ok dor harrn lütte Boote an de Kanalkannt fastmaakt.

Romantik pur — hüüt. Nich dormalen...

Dor in de Nut seten de olen Slüsendoorn

Nu is siet 2013 de ole Slüüs vun den Canalvereen mit de ole Brüch total överhaalt woorn un hett wedder dat ole Utsehn. To geern wöör ik mi dat noch mal ankieken.

Kleine Möwe, flieg nach Sehestedt...

Wi sünd denn wieder föhrt in Richt vun Sehestedt un sünd dor mit de Kanalfähr över den Kiel-Kanal na Sehestedt översett. Vun dor güng uns Fohrt wieder na Rendsborg. Dor sull noch dat Packhuus un dat ole Zollhuus vun de Kanalverwaltung stahn.

De Kark vun Sehestedt, vun güntsiets den Noord-Oostsee-Kanal sehn