Een Hart för Europa

vun Cord Denker

Dingsdag, de 19. Juli weer een besünnern Dag. Wi trocken uns stadtfein an, un denn man hen noh Hamborg un rin in't Roothuus. Wi weern inladt to een Fest-Akt, uns weer al ganz fieerlich tomood. Un denn de brede Trepp noh boben noh den Kaiser-Sool. Un vele bekannte Gesichten. Un denn güng't los: Een Gesetz is eerst denn een Gesetz, wenn dat een'n Kommentar dorto gifft, hebbt se uns verkloort.

Mi stunn dat noch mol vör Ogen, woans ick in de achentiger Johrn Ünnerschriften sammelt heff. Dat geew keen'n plattdüütschen Gottsdeenst, ohn dat de Listen utlegen: Lüüd, wi mööt wat doon! Un denn güng'n de Listen noh Reinbek un vun dor noh Brüssel. Hein Thies hett mi achteran mol vertellt, dat de mehrsten Ünnerschriften in Schleswig-Holsteen ut Bargteheide kääm'n. Un denn kääm de "Europäische Charta der Regional- oder Minderheitensprachen" tostann un wörr den 1. März 1998 in Kraft sett. Moder Europa hett all ehr lütte Mundoort-Kinner an ehr brede Bost drückt un wull nich een'n dorvun missen. Dat güng gegen den Global-Trend: An besten all'ns op Ingilsch. Nee, Europa schall bunt sien un dat, wat wussen is in de Landschaften an Spraak un tohörig Kultur, dat schall bewohrt sien, denn dat is en Schatz un dat gifft de Minschen, de dor leewt, en Stück Heimatgeföhl un Tosomenhalt. Süh so is dat meent. Un düsse kulturelle Buntheit schall een Bidrag sien to Demokratie un Toleranz.

Jo, dat is all'ns so good meent, man dat Problem weer, de goden Gedanken vun boben noh ünnen to bringen. In de letzten Johrn hett sick dor awers allerhand doon. Ümmer wedder höört man, dat hier bi uns, wo Plattdüütsch en Rull speelt, dat dor in de Kinnergoorns oder in de School'n wat för Plattdüütsch doon ward. In Hamborg is Platt in de School'n sied 2010 een Ünnerrichts-Fach as anner ok. Awers op de anner Sied gifft dat denn ok vele Klogen, dat de Regional-Parlamenten de Charta gor nich eernst nehmt: De Lüüd köönt jo doch Hoochdüütsch snacken!

Öber 400 Sieden stark is nu de Kommentar to de Charta, de dat noch mol ganz düüdlich moken schall, wat meent is, un woans man dormit ümgohn kann. Wat bedüüd dat för de Medien, för de Kultur, för Behörden un Gerichten un ok de Wirtschaft, dat dor blang'n de Standard-Spraak ok noch en Tweet-Spraak leewt? Op so'ne Frogen geiht de Kommentar to un will en Hölp sien för de Praxis un för den Alldag vun de Minschen.

Ick heff mi dull freit, as dat rutsickern dä, dat ok Platt dor mit rinkümmt in de Charta. Awers wi mööt ümmer bedenken, dat ok anner Spraken ünner Schutz stellt sünd, so in Düütschland: Däänisch (wegen de däänsche Minderheit in Schleswig-Holsteen), Noordfriesisch, Sorbisch (dorüm seet wol ok de polnische Generalkonsul vöörn op en reserveerten Stohl), Romanes, Saterfriesisch un Nedderdüütsch. Un in Österriek un in de Schweiz koomt denn noch anner Grupen in den Blick: Ok för düsse Länder is de Kommentar toständig. Un wieldat jedeen vun düsse Gruppen en Egen-Lewen hett, mutt de Öffentlichkeit sick op jedeen Grupp anners instell'n. De Charta is so strickt, dat sick jedeen Regierung för jedeen Spraken-Grupp en passlich Hölps-Programm tosomen schoostern kann.

Woans dat nu utsüht mit de Freid an de dor europäisch Buntheit, dorvun kregen wi nu ok en lütten Indruck. So'n Fest-Akt geiht jo nich ohn Musik. Dree Roma-Musiker weern dor un speel'n mainstream-Musik un ehre Gesichten drücken ut, dat jem de ganze Kroom nix angüng. Blifft jo wol doch noch länger, de Kluft twischen boben un ünnen!

Een poor Reden mutt man al dörstohn, vör dat man sick en Sektglas griepen kann. Un bi so'ne Reden kregen wi denn to weten, wer dor all'ns mitmookt hett, bit de Kommentar in Druck güng, un wo lang dat duuert hett, twee Johr, un wo good de Kommentar glückt is, un wo good de Tosomen-Arbeit weer... Reinhard Goltz kääm so recht in't Schwögen, un man kreeg richtig Lust, sick so'n Book to griepen un dor mol rintokieken.

De Charta (so ähnlich )

As rohe Eier ward hütigendags de lütten Spraken vun Moder Europa behannelt. Ut un vörbi sünd de Tieden, wo de Schoolmeester de Kinner in de hoochdüütsche Monokultur rinprügelt hebbt. Nee, Europa will Moot moken, will hölpen, dat de lütten Spraken in de School'n pleegt ward. Un de Schoolmeester schüllt en Tosatz-Utbilden kriegen... Un de Medien — dat geiht nich an, dat een Rundfunk-Sender in dat nördlichste Bundesland de dree Minuten plattdüütsch Morgen-Andacht eenfach strieken deit, wieldat dor Lüüd dorgegen weer'n. Noh den Will'n vun de Charta gifft dat en "Diskriminierungs-Verbot", un dat müss in so'n Fall egens griepen. Vör Gericht un bi de Behörden kannst du dien Mundoort bruken, wenn di dornoh is. Jo, so wied geiht de Charta. Un alle twee Johrn ward kontrolleert, wat dat ok ümsett ward! Un de Kommentar mookt dat nu all'ns noch en beten griffiger.

Süh, op dat Papier is all'ns kloor. As ick mit Heinrich Siefer bi Sekt dor öber snacken dä, sä he mit so'n Grientje ünner de Nääs: Na, nu hett Plattdüütsch Pflegestufe II kregen! — Dat kann doch nich angohn, dat en Minsch so pessimistisch is! Nee, all de lütten Spraken sünd nu öber'n Barg un hebbt en grote Tokunft vör sick. De Kommentar is al bang, dat de lütten Spraken in Konkurrenz to de Standard-Spraken komen köönt un seggt: Nee, so schall dat jo nu ok nich sien!

Woans kann man sick den Öberschwang vun de Charta düden? Dor, wo de Kommentar in de Vergangenheit kieken deit, ward di dat düüdlich: De Völkerbund un de Minderheits-Gesetzen noh den eersten Weltkrieg hebbt nich utschluten kunnt, dat de düütsche Faschismus de Minderheiten dolknüppelt hett. Un öberall op de Welt geiht dat ümmer mol wedder gegen de Minderheiten, dat is gräsig. In Europa hett man ut de Vergangenheit lehrt: Minderheiten-Kultur, dat is en Schatz! Kulturell Buntheit hett en'n hogen Weert un is en Stück Minschlichkeit. De Charta un ehr Kommentar wüllt, dat Europa een Kontinent ward, wo sick Minschen tohuus föhl'n köönt un mit Respekt een op den annern togohn.

Jo, dat is jo all'ns ganz schöön, man Europa hett doch ganz anner Sorgen: Griechenland op Intensiv-Station, anner Landen hebbt de Finanz-Schwindsucht... Un wi mookt uns Gedanken, wat ut Sorbisch oder Saterfriesisch oder Platt ward... Awers: Ok Europa leewt nich vun Brood alleen. De Europa-Idee kümmt ut de Köpp un de Harten vun Minschen, de noh twee Weltkriegen mit Kultur-Verlust un Vernichtung vun Minnerheiten dat Stüü'r rümrieten wull'n: So geiht dat nich!
Acht Juristen hebbt sick tosomenfunnen, üm den Kommentar to de Charta to schriewen. Düsse Kopp-Arbeit, de to bewunnern is, stellt uns Mundoort-Aktivisten nu vör de Froog: Un, wat doot wi? Wi — wi schüllt uns noch mol wedder anrögen loten vun de Europäisch Idee, denn se is good un wichtig. Un wenn Europa so veel för de lütten Spraken deit, denn kunn man sick good vörstelln, dat de Minderheiten-Kulturen ok wat för Europa doon köönt. Europa mit ehr Bürokraten-Kopp bruukt Towendung, de vun Harten kümmt! Mit Geld alleen is dat nich to schaffen.