De
Sünnschienkieker in'n Nevelmaand stellt vör: Den
Vagel vun't Johr 2005: De Uhu Bubo
bubo Familje Uhlen Strigidae Orrnung Uhlen Strigiformes
|
| so
üm 66 bet 71 cm, he is de lüttere von de beiden, se de gröttere,
as mehrst bi Griepvagels. |
| bet
180 cm. De Feddern an'n Kopp hört nich to de Ohren, sünd bloots
Fedderbuschel. |
Herbstbalz Fröhjohrsbalz
|
Oktober
/ November Februoor. Dor ropen se alle poor Sekunnen, üm kloor to maken,
wo se wahnen un dat jem dat Reveer tohöört. |
|
De Uhu höört to de Vagels, de ehrn Naam ropen. Vadder röppt
"Buhoo" (luut un rau), Moder röppt "Uhjuu" (heller un
nich so luut). Hier
köönt Se't höörn! |
| buut
se nich sülben, se leggen ehr Eier geern in Ritzen un Spalten un ok up de
Eer. Se treckt ok ebenso in verlaten Havik-, Bussard-
oder anner Griepvagelhorsten in. |
| in'n
Märzmaand, 1 bet 3, ok maal 5 Eier |
|
5 Weken von dat eerste Ei an, se krupen denn na un na ut. Bloots
Moder mutt bröden, Vadder mutt ehr de ganze Tiet fodern un de Lütten
ok. 6 - 7 Weken olt, klattern de Lütten al in de Gegend rüm, ok op de
Eer un in de Büsch, warrn aver von de Öllern goot oppaßt. (Bloots
nich anfaten!!) Mit 10 Weken sünd se flügge. Bit August warrn se
de meiste Tiet von de Öllern fodert. Se lehrn dorbi ok noch dat Jagen un
denn flegen se 40 - 80 km wiet weg un söken sik 'n egen Jagdreveer. |
|
In
Düütschland gifft dat nu wedder so üm 850 Bruutpoore, se sünd
aver immer noch in Gefohr, vör allen wegen de Stroomleitungen. De Uhu
is eerst mit 2 - 3 Johr utwussen, he söcht sik denn een Fruu (oder se söcht
sik een Mann), un he is ehr en Leven lang tru. De Vagels warrn so bi 20
Johr olt. Hett aver een Uhu in Zoo geven, de is 68 Johr olt worrn. Biotop
Uhus leven meist in de Bargen, in't Mittelgebirge, geern in Kuhlen un Barglöcker
un Felsen, t.B. in Thüringen, Bayern, Suerland, Odenwald, usw. aver ok in
Steenbrook oder in de Elvwischen in't Flachland, t.B. in Sleswig-Holsteen un Neddersassen.
Bi'n Bröden dröffst jem nienich stöörn, ok nich dor in
de Neegde längsgahn, denn haut se af un kamen nich wedder. De Lütten
möten denn starven. De Uhu mag geern 'ne Landschap, de veel Wessel hett.
Feldweeg, Bööm un Feller, Tal un Bargen, Steen un Wischen, aver immer
in de Neegde von Woter. He levt nich geern in groten Wald un ok nich bi so
grote Feller, also keen langwielige Gegend. De Uhu is as de meisten Uhlen
'n Nachtjager. Wenn de Sünn ünnergeiht, fliggt he loos. An Dag verstekt
he sik, sitt still op'n Boom, dicht an'n Stamm drückt oder in sien Versteck
in Astlock oder Gestrüpp. |
| | |
Kiek mal, en Uhu!
Een Sünnendag in'n Mai, ik gah mit mien Mann in'n Wald spazeern. Is'n
Mischwald, mit veel Böken, Eken, Barken un Vagelbeerbööm, aver
ok Dannen. Ründüm weern ok Feller, lütte Dieken un Wischen. Een
richtig wunnerscheune Gegend, wo sünndags geern de Lüü spazeern
gahn. Langsam bummelt wi den breden Waldweg lang, da sehn wi al von wieden
en Ehepoor mit sien lütten Söhn dor stahn. De Mann gifft den Bengel
dat Feernglas: "Sieh mal, da oben sitzt er, der Uhu. Ganz dicht schmiegt
er sich an den Stamm der Fichte! Na siehst Du ihn?" De Jung schüttkoppt.
"Nee", gnurrt he. "Oh, darf ich auch mal durch Ihr Fernglas
sehen?" fraag ik, as ik rankeem, denn wi harrn uns Glas in Auto vergeten.
"Aber sicher doch", meent de Vadder fründlich, "Thomas, gib
doch der Frau mal das Glas rüber!" Ik bedank mi, kiek un kiek, aver
ik kann ok nix sehn. "Sie müssen etwas länger hinsehen!"
sä de Mann. "Dicht am Stamm sitzt er am Tage, wenn er da ist,"
meen he. "Ich kann ihn wirklich nicht sehen", segg ik. "Mag
sein", antert sien Fruu, "ich konnte ihn auch nicht finden, aber die
Leute sagen, hier im Wald sei ein Uhu. Der Förster soll ihn gesehen haben."
"Wie interessant!" wunner ik mi, "ein Uhu? Hier im lauten Wandergebiet
in Wohldorf bei Hamburg? Das kann ich mir nur schwer vorstellen. Aber mag ja sein.
" "Mir ist es auch nur erzählt worden und ich weiß
nicht, ob es stimmt!" seggt de Mann un kiekt mi mit hitten, roden Kopp an.
Ik heff mi denn bedankt un bün wieder gahn bit to de grote Böök,
wo de olle Uhl, de Waldkauz, oft ut sien Astlock kieken
deiht. He is 'n lustigen Gesellen. Ik frei mi immer, wenn ik em seh. |
|
|
| De
lütte Süster
Lang heff ik över den Uhu simmeleert. Hüüt, een Johr later,
meen ik, dat is woll de lütte Süster von em west, een Waldohruhl. Se
is aver bloots 36 cm groot. Dor gifft dat bi uns mehr von af un de sünd
ok goor nich so schu. Aver en Uhu, nee, woll nich bi uns in düssen
Wald, wo so veel Lüü all Daag spazeern gahn. De Uhu mag keen Minschen,
denn de Lüü hebben den scheunen Vagel letzte Tiet veel to oft ümbröcht.
Meist glieks, wenn he sik mellen dä. Nu quarken se, dat de Havik
de Höhner fritt, so'ne Döösbartels. Den goden Havikjager hebben
se lever glieks dootschaten. De grote Uhl, uns Uhu, leevt nu bloots noch dor,
wo se sik goot versteken kann. Se is'n plietschen Vagel un truut de Minschen nich
mehr. Haut glieks af, wo se een bloots rüken deit. De Ornithologen passen
bannig op, dormit de Touristen un Spazeergahers de Uhus nich bi'n Bröden
stöörn. |
|
Freuher
un hüüt Freuher, ja, freuher is dat ganz anners west!
Dor geev dat överall in Düütschland un Europa Uhus. De Lüü
nöömt em ok "Keunig von de Nacht". Und dat is he ok, mit sien
gespensteroordiges Flegen. Keeneen kann den Uhu höörn, wenn he mit sien
riesige brede Flünken flegen deit un wutsch hett he de Muus
oder Rott grappscht. He hett besünners weke Flünkenfeddern, dormit
he bi't Flegen keen Larm makt. Un kieken kann he un se natüürlich
ok mit de groten, runden, rootgelen Ogen grootoordig. Nix is vör
em seker, Havik, Bussard, Haas, Kaninken un anner Jungdierten, Droßeln,
Fisch, Slangen, Müüs, Hamster, Rotten un noch veel mehr. An meisten
aver Rotten un Müüs (bit 40 Perzent von de Beute), ok Duven un anner
Vagels. Hüüt gifft dat to'n Glück wedder so 850 Bruutpoore
in Düütschland. Aver veele flegen gegen de Stroomleiten oder warrn von
Autos dootfohrt un blieven krank oder doot liggen. De Uhu bruukt veel Platz, is
ja'n groten Vagel, uns "Nachtkeunig". He is meist'n Jager för open
Landschap. De Doot kümmt gau, wenn he mit siene scharpe Krallen un
sien Hakensnavel tohaut. Ik heff poormool Uhus in Zoo un in Adlerwarten sehn.
Mann, is dat'n Vagel! Wunnerschöön! Un Krafft hett de! Den mag ik nich
in de Mööt kamen. Wenn dat graad so kümmt un he hett Junge un villicht
groten Hunger, kann de sogoor en lütteres Reh slahn. Von de Gegend
kunn em dat woll in Wohldorf gefallen, dor is allens, wat he bruukt: Feller, Wald,
Beek poor lütte Dieken, noog Ünnerholt un ok ole Bööm mit
grote Astlöcker. Un gifft woll ok noog för em to freten. |
|
| November
Uhlentiet Is dat an Enn doch een west, vörigt Johr in Mai?
Ik heff em ja nich sülben sehn. Aver ik warr dat in Oog behollen. De
Lüü seggt , dat gifft wedder Uhus bi uns. Hüüt is dat
al düster, aver glieks morrn gah ik kieken. Villicht finn ik poor "Gewölle",
dat sünd de Foderresten ut Knaken, Fell un Feddern von de in een Stück
rünnerslungen Dierten, de he denn as'n lütte Wust utspeen deit, irgendwo
ünnern Boom. Denn weet ik, he is nu dor. "Uhuu uhuu
uhuuu "Mann, is dat 'n Uhu, de dor achter uns Huus jammern
deit? Uns Pudel stellt de Ohren op un luchst na de Döör. "Du
tüünst al!" gnuddert mien Mann, "dat is de Wind."
Ach, ik much doch to geern maal 'n Uhu in uns Goorn to Beseuk hebben, aver wer
weet dat, villicht fritt he denn an Enn sogoor mien'n lütten Hund. Ne, denn
lever nich. Hebben
Se al en Uhu sehn mit sien gleunige Ogen un den groten Hakensnavel un mit den
Kopp, den he meist eenmaal rundrüm (270°) dreihn kann? Is'n staatschen
Vagel. Hollen Se de Ogen op. Villicht kümmt doch maal nachtens een
övern Weg flagen. So liesen in Düstern as'n Schadden. Hu, ik gläuv,
nu schreet he doch in Goorn, dor stelln sik mi alle Hoor op: "Buhoo
buhoo!" En wunnerboren griesen, gemüütlichen November, mit
Regen un Storm un'n warme Stuuv un immer noog Holunnergrog... ...dat
wünscht Se Ehr Sünnschienkieker. |
|