Pagels-Planten 2020

Al siet 'n Tied maakt de oostfreesche Hobbyfotograf Thomas Seemann Natuurfotos för Fotokalenner, de sien Team "Tandem"/OBW rutgifft. In de twee verleden Johr hebbt wi mit düsse Fotos en Kalenner mit Bottervagels un een mit annere Luftakrobaten in Pagels' Goorn maakt. 2020 wüllt wi en Kalenner de besünnern Planten in den Pagels-Goorn in Leer widmen. Jede Plant warrt vörstellt un to'n Sluss mit en Riemel ehrt. Hier is de Översicht över all Planten.

Se köönt de Fotos per Klick vergröttern. Trüch kaamt Se denn mit den Zurück-Knoop op de Browser-Symboolliest.


Dezember-Plant:
Moos

vun Thomas Seemann, Günther H. Kloppert un Marlou Lessing


Moos is nu nich speziell en Plant, de in Pagels' Goorn anbuut warrt. Moos is eenfach dor. Överall. Düsse Plantenfamilie bewahnt den ganzen Eerdball, all Klimazonen, vun Regenwoold bet Wööst. Un mehrsttieds wüllt wi ehr gor nich hebben! "De Rasen vermoost! Mutt vertikutiert warrn!" "Kratz dat Moos vun de Stangen, de rost' sünst!" Ja, Moose kaamt ahn Inladen. Liekers sünd se faszineern Planten. Dat gifft dree Moos-Ünnerfamilien mit alltohoop teihndusende Aarten; eendoon, alleen in Düütschland kaamt 1000 ünnerscheedlich Moose vör.

Moose höört entwickelnsgeschichtlich to de öllsten Planten, de de Eer driggt. Se sünd heel eenfach, ja primitiv vun de Konstrukschoon: echte Wötteln hebbt se nich, bloots fiene Hoor, de so nöömten Rhizoide, mit de se sik an den Ünnergrund fastmaken köönt; Water nehmt se avers nich dordör op, sünnern dör den ganzen Plantenlief. Dat Water warrt ok nich wiederleit — se hebbt keen "Adern" as de högern Planten; se nehmt dat direkt dör ehr Bläder op un leevt dorvun. Dorbi köönt se heel lange Dröögde-Perioden dörstahn. Lignin bildt se ok nich ut, den Stoff, de to dat Wassen vun Holt (latiensch "lignum") föhrt; dorwegen kriegt se keen richtigen Stengels un verholtet nich. Moos blifft jümmers week. Staats Stengel bildt dat grote Polster dicht an'n Ünnergrund ut.

Den Ünnergrund leevt se fuchtig, tominnst uns einheimische Moose; man se kaamt mit meist allens trecht. De Ünnergrund kann ok nakelte Steen ween; un hest nich sehn, bildt sik dor na un na dör dat Moos en Boden ut! Denn ut afstorven Plantendelen un fienen Sand usw. bildt sik Boden, un dor köönt later annere Planten wassen. Moose sünd so de Eroberer vun Levensruum för mennig anner Planten un Leevwesen.

Wenn se över en Steen, en Boomstamm, en Blomenpott orr en Moor wussen sünd, warkt se dor in mennig Wies as wichtig Element vun't Ökosystem: Se spiekert Water as'n Schwamm un hollt so den Ünnergrund fuchtig; bet to 26 Maal so veel Water, as se sülvst op de Waag bringt, köönt Moose opnehmen! Torfmoos is dor de Champion. In hitte Sommer dröögt eerst dat Moos ut un denn eerst de Ünnergrund. Se sünd also en weertvulle Puffer — unschätzbor weertvull sünnerlich för de Moore, de dat Torfmoos bedeckt. Dör dat Moos kann dat Moor överleven, un ut dat Moos kann sik Torf billen, de heel veel Kahlendioxid binnen deit. Över fiefhunnert Milliarden Tunnen Kahlenstoff sünd opstunns weltwied in Moore bunnen — dree Maal mehr as in all tropische Regenwoolden tohoop! So schuult dat Moos dat Klima. Villicht reddt se dat amenn, düsse unschienbore Plant. — Un woans överleevt dat Moos sülvst de Dröögde? Wenn dat Water fehlt, fohrt Moose ehrn Stoffwessel heel wied daal — so as Deerten in'n Winterslaap gaht, gaht se in den "Dröögde-Slaap". Regent dat avers, sünd se batz wedder mopsfidel. Echte Överlevens-Kunst!

Sodennig leevt ok talllose Lüttleevwesen in düssen fuchtigen Levensruum — in 1 m² Moospolster leevt ca. 60.000 Mini-Beester as Rööddeerten, Boordeerten orr Milben. Denn kannst di överleggen, wat so'n grote moosige Wooldborrn för'n Levensruum is! Un all düsse Deerten sünd wichtig för de Nohrenskeed un den Stoffwessel vun uns Ökosysteme.

Moose seggt uns ok as so nöömte "Wieser-Planten", wat sik in en Ökosystem veränndern deit un wat dor nich stimmt. Bestimmte Moose wiest op bestimmte Ümweltbedingen hen. So robust se gegen Dröögde un Hitten sünd, so fienföhlig reageert se nämli op besünnere Nohrenstoffe un ok Schadstoffe in Boden, Lucht un Water. Denn Moose spiekert dat Water nich bloots, se filtert dat ok. Se filtert allens, sünnerlich ok Luft. Se köönt ok Schadstoffe, Fienstuff un sogor Swoormetalle ut de Luft filtern — dorwegen warrt opletzt sogor Schallschutzwänn langs grote Straten un Autobahnen mit Moose polstert. Dat harrn se sik nich drömen laten, de lütten Planten!

Wi all weet: Moos hett keen richtige Blöden. Dat warrt also nich vun Insekten bestufft. Över dat, wat Moos to sien Foortplanten deit, snackt wi hier nu nich — dat is reinweg aventüürsch is dat. Sühst wohl: De unschienboorste Plant kann gewaltige Geheimnissen bargen! Ünnerschätz nienich en Plant. Se sünd uns alltohoop övermann.

lütte
gestaltwandler, du
wannelst
de gestalt
vun di
un mi un vun
de eer.
keen blatt
un blööt
tüügt vun di —
bloots allns,
wat dor is.


Veel Glück un ok en beten Moos in't niege Johr!


Fotos: Günther H. Kloppert

20.12.2020


na baven