Pagels-Planten 2020

Al siet 'n Tied maakt de oostfreesche Hobbyfotograf Thomas Seemann Natuurfotos för Fotokalenner, de sien Team "Tandem"/OBW rutgifft. In de twee verleden Johr hebbt wi mit düsse Fotos en Kalenner mit Bottervagels un een mit annere Luftakrobaten in Pagels' Goorn maakt. 2020 wüllt wi en Kalenner de besünnern Planten in den Pagels-Goorn in Leer widmen. Jede Plant warrt vörstellt un to'n Sluss mit en Riemel ehrt. Hier is de Översicht över all Planten.

Se köönt de Fotos per Klick vergröttern. Trüch kaamt Se denn mit den Zurück-Knoop op de Browser-Symboolliest.


Oktober-Plant:
Harvstastern

vun Thomas Seemann un Marlou Lessing


Astern sünd de Steerns vun'n Harvst. In en Buerngoorn sünd se nu nich wegtodenken. Ehr Naam stammt vun dat latiensche Woort "astrum" för "Steern" (dorwegen ok "Astronomie").

De Familie vun Asterngewächse (Asteraceae orr Korbblütler) hett meistto 600 Liddmaten, de kaamt överall in de Welt vör un sünd teemlich ünnerscheedlich. Dat gifft Astern, de al in Maimaand to blöhn anfangt; hier wüllt wi avers de Harvstaster de Ehr geven.

Düsse Blomen-Steerns gaht op, wenn de Sünn al ehr Kraft verleert un de annern Blomen so na un na in'n Sack haugt. In Witt, in Root, Vigelett, Rosa un lüchten Blaag schient düsse Steerns in uns Goorns — un för de Immen, de laten Bottervagels un annern Krimmeldeerten levert se dat letzte grote "kole Büffet" an Pollen un Nektar, dat dat Johr to beden hett. Sünst finnt se in ländliche Gegenden noch de Twüschenfrücht, Sempsaat un Phacelia, de in düsse Tied as Grööndünger op de Feller blöht un later ünnerplöögt warrt. Man in de Städer warrt dat swoor — wenn nich in de Goorns de Astern blöht! Dor kannst de Schüern nocheens vull maken — wichtig vör allen för de Immen un annern Deerten, de Vörrääd för den Winter sammeln mööt. Bet in'n Nevelmaand rin geevt de Astern Foder. För de Bottervagels un Sweevflegen is sünnerlich de Nektar wichtig, Immen un Hummeln bruukt ok den Pollen.

Wullt du Harvstastern planten, op't best as Staude in't Beet, denn is dat Fröhjohr de beste Tied. Se mucht geern veel Sünnschien! To dröög mag de Aster dat aver ok nich hebben, also in'n Sommer mal geten. Un denn laat ehr teihn Johr orr so an'n sülven Platz wokern.

De Immen un Hummeln fleegt de Blöden vun de Harvstaster opleevst in de Sünnenstünnen an, meddags un an'n fröhen Nameddag. Se kloppt sik regelrecht üm de Blöden. De opwussen Immen, de ehr Handwark al in'n Sommer utöövt hebbt, ünnerwiest an de Astern noch de jungen Winterimmen, woans een so'n Plant afaarnen deit. As Imm natüürlich. Un bi Nacht maakt de Aster ehr Blööt to, dat de Nachtfalters ehr nich utbüten köönt! Is dat nich, as wenn se mit Willn bestimmte Insekten Stütt geven wüll?

 

lütt steernenmeer
dat opgeiht
wenn dat licht flücht —

opleevst wöörn ji
uns tru un troost geven
dör all den winter

avers dat geiht
över juun kräfft

so seht ji
uns
un de immen
in't dunkel verswinnen

denk an de steerns!, denk
an't höpen!, vergitt nich
dat licht! — roopt ji
uns na.


12.10.2020


na baven