Pagels-Planten 2020

Al siet 'n Tied maakt de oostfreesche Hobbyfotograf Thomas Seemann Natuurfotos för Fotokalenner, de sien Team "Tandem"/OBW rutgifft. In de twee verleden Johr hebbt wi mit düsse Fotos en Kalenner mit Bottervagels un een mit annere Luftakrobaten in Pagels' Goorn maakt. 2020 wüllt wi en Kalenner de besünnern Planten in den Pagels-Goorn in Leer widmen. Jede Plant warrt vörstellt un to'n Sluss mit en Riemel ehrt. Hier is de Översicht över all Planten.


März-Plant:
Narzissen — Oosterklocken

vun Thomas Seemann un Marlou Lessing


Narzissen stammt ut den westlichen Middelmeerruum. Se sünd eerst in de Barocktied na Noordeuropa kamen, as ok de Tulpen ehrn groten Optridd harrn un överall begehrt weern. Vun dor an woorn masse Aarten Narzissen tücht, hüüt schall dat över 20000 Varianten in vele Farven geven. De Oosterklock is uns bekannte gele Narziss, de opstunns överall blöht.

Ehrn Naam hett de Plant ut de antike Saag: De junge Halvgott Narziss weer stolt op sien egen Schöönheit un wull nix vun weten, sik mit anner aftogeven, de in em verleevt weern. To Straaf hebbt de Götter över em verhangt, dat he sik in sien egen Spegelbild in't Woter verleven dä. Vun dor an gifft't ünnerscheedlich Utdüden: Entweder verdrinkt Narziss in dat Woter, un an't Över blifft bloots en Bloom stahn, orr he warrt lebennig in en Bloom verwannelt. In de Narziss. Welk seggt ok, dat, wieldess Narziss noch sien Spegelbild anhimmel, en Blödenblatt in't Water full un Narziss vunwegen de Rippels miteens dach, he weer hässlich — un vör Schreck den Hartslag kreeg un doodbleev. Op jeden Fall is düsse Schöönheitsanbederie gewaltig överdreven. Dat psycholoogsche Phänomen, dat wi "Narzissmus" nöömt, hett sienen Naam ok vun düsse Saag un betekent den Tostand, dat en Minsch bloots vun sik sülven wat höllt un bannig inbildsch is.

Mennig vun de Narzissenkelche hebbt düsse typische Foorm, dat se överrascht kiekt, as wöörn se jüst "Huch!" ropen.

Hett se ehrn Uursprung al in de Dichtung, so hett se ok jümmers wedder Dichtersminschen inspireert. Dat bekannteste is sachs William Wordsworths wunnerschöön Gedicht "I wandered lonely as a cloud...", dat dat in mennig hoochdüütsch Översetten gifft — un dank uns Websiet nu ok in en plattdüütsch Översetten. De Gele Narziss warrt ok "Dichternarziss" nöömt.

Natüürlich is ok de Narziss en Zippelplant, de Zippel is ehr Nährstoffspieker, ehr Organ, de Tied to överduern. De Wötteln wasst ut den fasten Borrn vun de Zippel un köönt — je na Narzissenaart — meist 50 cm lang warrn. De Zippel wasst vun binnen na buten; binnen bildt sik frische Schalen, un de ölleren Schalen warrt na buten drängt un dröögt ut. Dat schaadt gor nix, dordör schuult se de Zippel vör Schaden. Allens dat kennt wi vun uns Kökenzippeln, de wi wohl dusendmaal opsneden hebbt. Wi weet ok, de gröne Kien bildt sik ut den frischen Karn, 'neem he de weertvullsten Nährsoffe mobiliseern kann.

Poor vun düsse Stoffe sünd för den Minschen avers ok schädlich. De Gele Narziss bildt en swackes Gift, dat de Huut reizt. Fröher woor dat as Medizin bi Utslag un anner Huut-Besweer insett, ok as Breekmiddel un anner so'n Undöög. Hüüt hebbt wi ehr för ehr Schöönheit, dat is veel beter.

du lüttje utgebuurt vun licht,
meist schuug as en mimoos —
dien licht verschraken angesicht
fraagt lies: "wat is hier los?!"

wat is hier los? en ruge welt,
en borrn, noch küll vun frost,
'neem di dien true zippel höllt —
du wasst, egaal, wat't kost't!

du büst keen diva, büst nich roor,
du kümmst nienich alleen;
büst bloots een stimm in groten chor,
man kompromisslos schöön!


8.3.2020


na baven