Neiwind* finnt urollet orgaonischket Materiaol up den Mars — dat sünnerbore Methan

van Ludgerd Lüske


Se köönt de mehrsten Fotos per Klick vergröttern. Trüch kaamt Se denn mit den Zurück-Knoop.

Dei ganze Neiwind-Mission op Platt: hier

Dat Nasa-Fohrtüg Neiwind (= Curiosity) fünnt neie Bewiese in dat Steinwark up den Mars, dei andüet, dat et vellicht up den Planet antiket Läben geef. Uck neie Bewiese in dei Marsatmosphäre fünnt man, dei mit dat Seuken nao ein aktuellet Läben up den roen Planet tau daun häbbet. Disse Resultaote sünd wiss noch kien Bewies för dat Läben an sick, aower dei sünd ein gauet Teiken för dei taukaomen Missionen, dei den Bodden un den Unnergrund ünnerseuken schäöllt.


Dei Nasa-Apparaot Neiwind hätt up den Mars urolle orgaonischke Moleküle funnen, dei in Milliarden Johre oldet Sediment-Steinwark binnen sünd. Dei witten Deile in dat Molekülbild sünd Waoterstoffatome. Bild: NASA/GSFC. Klick up tau'n Vergröttern!

Dei neie Künne äöwer "taohe" orgaonischke Moleküle in drei Milliarden Johre oldet Sediment-Steinwark, dune an dei Bodden-Bäöwersiete un uck dat mit dei Johrestied schwanken Methanvörkaomen in dei Atmosphäre, staiht an'n 8. Juni in dei Utgaobe van dat Magazin "Science".

Orgaonischke Moleküle bestaoht ut Käöhlenstoff un Waoterstoff un käönt Suuerstoff, Stickstoff un annere Elemente in sick häbben. Meest denkt man dorbi an Läben, aower orgaonischke Moleküle käönt uck dör nich-biologischke Prozesse taustanne kaomen un sünd dormit kien wisset Wiesteiken för dat Läben.

"Mit disse neie Künne föddert dei Mars, dat wi up den Padd bliewet un wiederhen nao dei Spauern van dat Läben seuket", sä Thomas Zurbuchen, dei stellverträen Leiter van dat Direktoraot för dei Wätenschupmissionen bi dei Nasa-Hauptstä in Washington. "Ick räke dormit, dat use jüst lopen un plaonten Missionen noch mehr furiose Resultaote up den roen Planet freisetten daut."

"Neiwind hätt nich rutfunnen, wor dei orgaonischken Moleküle herkaomt", sä Jen Eigenbrode, dei Hauptautor van eine van dei beiden Science-Arbeiten, an dat Goddard Space Flight Center van dei Nasa in Greenbelt, Maryland.

"Off et ein Teiken för ein oldet Läben is, off et at Fauer för dat Läben off aohne Läben dorwän is — dei orgaonischke Materie in dat Marsmateriaol drägg Wiesteiken för planetorischke Bedingungen un Prozesse in sick."


Giff et Mullwarpen up den Mars? — Eine Grotupnaohme van ein 2 Toll deipet Lock, dat Neiwind mit eine neie Bohrtechnik bohrde, hätt einen Dörmäter van 1,6 cm. Dit Bild knipsde Neiwind mit dei Mastcam an SOL 2057. Dat Bild wörd witt affgläken un Kontrastverstärkt. An'n 20. Mai 2018 löt man dit Lock an dei Stä "Duluth" bohren. Bild: Nasa. Klick up tau'n Vergröttern!

Wenn uck dei Bäöwersiete van den Mars vandaoge weust is, giff et doch dütlicke Teiken dorför, dat dat Marsklima in vergaohn Tieden för fleiten Waoter up dei Bäöwersiete sorgde. Waoter werd wisse bruket för dat Läben, at wi dat kennt. Dei Daoten van Neiwind wieset an, dat et vör Milliarden Johre in einen Waotersee in den Gale-Kraoter aale nödigen Saoken för dat Läben geef, dei chemischen Bausteine un dei Energiequellen.

"Dei Marsbaobensiete werd van dei Weltruum-Straohlen draopen. Disse Straohlen un uck dei aggressiven Chemikaolien bawet orgaonischke Stoffe aff", sä Eigenbrode. "Dat man dei olden orgaonischken Moleküle in dei bäöwersten fief Zentimeter van dat Steinwark fünnt, dat sick afflaogern kunn, at man up den Mars waohnen kunn, lätt gaut för us. So käönnt wi wat lern äöwer dei Geschichte van dei organischken Moleküle bi dei taukaomen Deip-Bohr-Missionen."


Dei Mastcam van Neiwind — süh uk hier un hier un hier un hier. Bild: Nasa


Neiwind — Bild: Nasa, affännert. Süh ok hier. Klick up tau'n Vergröttern!

Neiwind hätt an dat Arm-End eine "Hand", dei man uck Torn neumt. Dor sitt ein Bohrwark, ein Bössel tau'n Wegfägen van Stoff, eine Bodden-Schüppen, eine Kamera för Naohupnaohmen un twei Warktüge för dei Forschkung nao vörmaoliget Läben up den Mars. Ein Warktüg kann Steinwark un Mineraolien naowiesen, dei dat Waoter ännern dö. Dat annere Warktüg kann Käöhlenstoff-Verbinnungen naowiesen, dei man at chemischke Bausteine för dat Läben kennt.


Neiwind — Apparaote-Hand. Bild: Nasa. Klick up tau'n Vergröttern!

Methanvörkaomen in dei Johrestieden

In dei tweide Science-Arbeit beschriewet dei Forschkers, wo daone dei Methanandeil in dei Marsatmosphäre bold äöwer drei Mars-Johre (= 6 Eerdjohre) weg schwanket. Dit Spillwark fünnt man mit dat Neiwind-SAM-System rut.

Dör dei Chemie in ein Waoter-Steinwark kunn dat Methan entstaohn, aower et kunn uck biologischk entstaohn. Methan (CH4) harr man vördem all in grote, unvermaute Andeile in dei Mars-Atmosphäre funnen. Disse neien Daoten wiest, dat dei leegen Methan-Konzentrationen in den Gale-Kraoter in dei warmen Sommer-Maonde un in'n Winter jedet Johr vörkaomt.
"Dit is dat eierste Maol, dat wi ein Wedderkaomen in dei Methan-Geschichte sehgen. So häbbt wi wat an dei Hand, womit wi dat verstaohn käönt", sä Chris Webster van dat Jet Propulsion Laboratory (JPL) van dei Nasa in Pasadena, Kalifornien. Hei is dei Hauptautor van dei tweide Science-Arbeit. "Dit gaiht blots, wiel Neiwind so eine lange Tied warket. Disse lange Utduur hülp us bi dat Finnen van dit Muster in dat Up un Aff äöwer dei Johrestieden weg."


Dat Nasa-Fohrtüg Neiwind bruukde dat SAM-Instrument. Dormit kunn et dat johrestiedlicke Up un Aff van dat Methangas in dei Gale-Kraoter-Atmosphäre mäten. Dat Methansignaol meet man bold äöwer drei Marsjohre (6 Eerdjohre) weg, in jeden Sommer un Winter geef et dei üppsten Werte. Bild: Nasa/JPL-Caltech. Klick up tau'n Vergröttern!

Dat Finnen van orgaonischke Moleküle

Bi dat Seuken nao ein orgaonischket Materiaol in den Marsbodden bohrde Neiwind an veier Stäen in den Gale-Kraoter ein Sediment-Stein-Wark up, dat man Schlamm-Stein neumt. Disse Schlamm-Stein entsünd vör ein poor Milliarden Johre ut den Schlick, dei sick neern up den Bodden van den olden See afflaogerde. Dei Stein-Proben analyseierde dat Neiwind-SAM-System. Dorbi mök ein Aomd dei Proben 500 °C heit. So kömen dei orgaonischken Moleküle frei.

SAM hätt lüttke orgaonischke Moleküle funnen, dei ut dei Schlamm-Stein-Proben kömen. Dat wörn affbraoken Deile van gröttere orgaonischken Moleküle, dei nich so licht verdampen daut. Wecke van disse affbraoken Deile häbbet Schwäwel in sick, so ähnlick at Schwäwel in Autoreifen vörkummp, mende Eigenbrode.

Disse Resultaote wiest uck orgaonischke Käöhlenstoff-Konzentrationen van 10 Deile up eine Million off mehr an. Dit is bold soväl at man in Marsmeteoriten finnt un bold 100 maol mehr at vordem bi dat Ünnerseuken van orgaonischken Käöhlenstoff up dei Mars-Bäöwersiete. Wecke van dei funnen Moleküle hörden tau dei Thiophene, Benzol, Toluol un lüttke Käöhlenstoffkäens at Propan off Buten. Mit dat Finnen van Methan in dei Mars-Atmosphäre un van den antiken Käöhlenstoff up den Marsbodden sünd dei Forschkers wisse, dat dei Mars-Rover van dei Nasa un dei ExoMars Rover van dei Esa noch mehr orgaonischke Soffe finnt, up dat Marsbäöwerste un uck in den flooten Unnergrund.
Disse Resultaote helpet dei Forschkers uck bi dei Arbeit tau dei Fraogen äöwer dat Läben up den Mars.

"Giff et Wiesteiken för dat Läben up den Mars?", sä Michael Meyer. Hei hätt dat Leit äöwer dat Mars-Forschkungsprogramm van dei Nasa in dat Nasa-Hauptquartier.

"Wi wätet dat nich, aower disse Resultaote wiest us, dat wi up den rechten Weg sünd." Disse Arbeit betaohlde dat Mars Exploration Program van dei Nasa för dat Science Mission Directorate (SMD) van dei Behörde in Washington. Goddard stellde dat SAM-Instrument tau Deinsten. JPL bawde dat Neiwind-Fohrtüg un verwaltet dat Projekt för dei SMD (Science Mission Directorate).


För Video un Biller: hier
Informationen äöwer dat Mars-Ünnernähmen van dei Nasa giff et hier.



Dei Mars-Lüe suhlt sik as dei Wildswien


*Neiwind = Curiosity

Originaol-Nasa-Artikel: süh hier
SO-Platt: Ludgerd Lüske


21.6.2018


na baven