Dat Kruut för'n Maimaand:
De Malve

vun Anke Nissen

Malva silvestris = wilde Malve, Roßpappel
Malva neglecta = Wegmalve, gemeine kleine Malve, Käsepappel
(Familie: Malvaceae)

För Malva neglecta:

Wegmalve, kleine Malve, Gänsepappel, Hasenpappel,
Käsepappel, Kääspappel, Käseköpfe, Käsenäpfchen, Käsekraut, Käsekräutchen, Käslein, Keespappel, Kattenkees, Kattenkruut, Katzenkäse, Katzenkrallen, Kerskes, Krallen, Krallenblume, Pappel, Poppel, Schafkääs, Schwellkraut, Sizikappel, Wessig, Ziegerli, Zuckerplätzchenkraut

För Malva silvestris:

Blaue Malve, Hanfpappel, Hasenpappel, Roßmalve, Roßpappel, St. Johannispappel, wilde Malve, Waldmalve

Bläder:

in Tee gegen Hoosten,
för Umslääg to'n Weekmaken;
de jungen Bläder in't Fröhjohr as Wildgemüüs un Salat

Blöden:

Lööst Sliem, buut Reize af,
As Fröhstückstee (gifft den Tee ene feine rode Farv)

Bläder: 1-2 Eetlöpel dröögt Bläder mit ½ l kaken Water övergetenn, 10 Minuten trecken laten

Blöden: 1 Eetlöpel Blöden mit ¼ l Water utkaken. Sööt drinken.

Malva vulgaris = gemeine Malve, gemeine Pappel:
ehre Stengel hebbt Hoor, ehr Blööt is purpur. Se warrt jüst so bruukt, as Eibisch (Kruut). Se is een vun de fiev Krüder, de week maken köönt (erweichende Kräuter), vun de in dat Krüderbook vun de Elisabeth Blackwell vertellt warrt. Dor heet dat:
"Malva vulgaris is kühlend, laxierend un gegen Brennen un Schärfe des Urins".

Malva hortensis = Garten-Pappeln, Stockrosen, Mundrosen, Herbstrosen.

Roßmalven und Königskerzen
sammle für und für;
dann bleibt des Winters Schrecken
draußen vor der Tür.

De Bläder vun Malva silvestris sünd an'n Grund flach un hartförmig, de vun Malva neglecta nierenförmig.
Bi't Sammeln vun Bläder un Blöden mutt'n uppassen: Se dörvt nich vun Pilze befallen wesen!
Blöden warrt blots vun Malva silvestris sammelt!

Fröher wörr de Malv in'n Goorn plant as Gemüüs. Vele Lüüd meent, dor is se eerst dörch den Spinat verdreven worrn.

In ole Krüderböker kann en de Malv ünner dissen Namen nich finnen. Dor warrt schreven vun "babela" orrer vun "papeln" orrer "Bappellen".

De Frucht süht ut as en lütten Kääs. Dorüm spelen wi as Kinner dormit in uns' Poppenstuven un Koopmannsladen. Se smeckt en lütt beten as Quark.

In en Krüderbook vun 1534 steiht:

"die klein Bappelen seind zwar den kinderen bekannt/
die die kaesslin darum sammeln/
und mit spylen".

In fröher Tieden hett'n glöövt, dat de Kääspappel in'n Kohstall helpen kunnen, dat keen Hex an de Melk ran kunn.

Un wenn en Fru ehr Water över enen Kääspappel-Busch strahl, un de Busch denn verwelken dee, denn wüß man, dat de Fru keen Jungfru mehr weer.

Huustee

Familientee, Gesundheitstee, Fröhstückstee.
As Ersatz för den düren utlännischen Swatten Tee — un ok as Ersatz för Bohnenkaffee — kunnen wi goot morgens un avends enen Upguß vun heimische Krüder drinken. Ik denk dor an:
Brombeer-, Himbeer-, Erdbeerbläder, Pepermint, Linnenblöden, Hagebuttenschalen, dröögt Appelschalen un noch veel mehr.

Ik heff uns' Kinner mit "Roden Tee" groottrocken. Wi harrn en grote rode Doos, in de heff ik den' Tee sülms mischt: Schalen vun Hagebutten, Appeltee, Malven. De Malven sünd heel wichtig, de geevt den Tee de feine rode Farv.

Ik dee allens in de Doos, maak den Deckel rup un schüttel düchtig. Dor keem ok mal dröögt Zitroonschaal mang orrer Pepermint, orrer Fenchel. Elkeen Morgen heff ik enen groten Pott vull Tee kaakt (1 Eetlöpel vull vun dissen Tee mit 1 Liter kaken Water övergeten, 15 Minuten trecken laten, afseihen) un in de Köök stellt. Jeder, de Döst harr, kunn dorvun so veel drinken, as he wull. Eerst as uns' Kinner groot weern, hebbt se markt, dat dit Tee weer; se hebbt jümmers dacht, se drinken Saft. Un de rode Doos, de gifft dat hüüt noch, se hett en poor Schrammen un Bulen. Se steiht bi uns' Dochter in de Köök. Nu mischt se dor ehre Krüder in, un de Doos warrt wedder elkeen Dag bruukt.