Dei Hoppen an'n Tun

vun Behrend Böckmann


Dei Dolden-Hoppen mit sienen latienschen Nåmen "Humulus lupulus" kladdert, wenn hei sik so as' n "lupus", as'n Wulf, fastbitt't un Halt finnen deit, bet tau söss Meter inne Hööchde, schlöcht bet tau vierdig Johr ümmer wedder von Niegen ut — wenn denn kierls- un wiewerhafte Planten in Nåwerschap wassen, denn gifft dat ok dei för dei Brugerie nödigen Dolden von Hoppenzappen. Sei sünd gäl-gräun farwt, un dei Bläder orrer Schuppen sünd so upplustert as dei Feddern von'n Gluck.

Dat düütsche Wurt "Hoppen" för't latinsche "Humulus" kümmt von't middelhochdüütsch Wurt "hopfe", dat in't Olthochdüütsch tau "hopfo" för "hüppen" wür, un wieldat man dei Kladderie mit't Hüppen von Telgen tau Telgen vergläken hett, kreech disse Plant den Nåmen "Hoppen". Dei Hoppen hett ok noch väle anner Nåmen as dat sünd: Bierhoppen, Hopfenkatten, Heidehoppen, Hopp, Huppen, Tunhuppen...

Hütigendåchs gifft dat dörch Tüchtung so anne 200 Hoppensorten, von Bitterhoppen bet Aromahoppen ut biologischen un konventionellen Anbu, von wecker dei Bläudendolden, so as sei wussen sünd, drööcht un tau lütte Klumpen (Pellets) presst orrer ok as Hoppensaft Verwennung finnen.

Doch ihrer dat so wiet keem, harr dei Hoppen all so allerlei achter sik. Bekannt is, dat all in Sumer un in't olle Rom dei Hoppen anbuucht wür, üm denn dormit dat tau bruugen, wat nich blot as Wåder drunken wür. Ok uns keltischen Vöröllern wiern dorvon nich aftauhollen.
Plinius dei Öllere (23 oder 24 - 79 n. J.C.) schrifft all von dei Hoppenwürkungen in sien heilkunnigen Schriften, un in't Middelöller geef dat in jedet Kloster 'n Klosterbruugerie, un af dat 8. Johrhunnert hett 'n ok in Bavaria dissen Hoppensaft bruucht; un in 't 18. Johrhunnert kreech 'n mit, dat Hoppensaft ok för 'n gauden Schlåp sorgen deit. Ok dei Merowinger as dat öllst fränkisch Königsgeschlecht hemm' den Hoppen leiwt un Hildegard von Bingen (1098 -1179) kümmt ok åhn den Hoppen as Heilplant nich ut.

Taustännig för dei heilend Würkung un dorför, dat dat Bier mihr orrer minner bitter schmecken deit, is dat nå "lupulus" näumte Lupulin. As dei Bruugerie denn taun Gewarf wür un dei Bierhannel upkeem, hett dei Obrigkeit 1516 för dei düütschen Lannen dat "Reinheitsgebot" vörgäben, nå wecken dat Bier blot ut Hoppen, Malz un Wåder bruucht warden dörp. Dat fünn sik sogor in'n Lüdschnack wedder, denn "Hopfen und Malz, Gott erhalt's!" düdt dorup hen, dat dat åhn den Hoppen un dat Malz kein Bier geben wür un dat dei Hoppen ok för dei Gesundheit von Bedüdung is.

Dei Lüdschnack "Da ist Hopfen und Malz verloren" keem in't 16. Johrhunnert up,
nådem dat "Reinheitgebot" güll un dat Bruugen keinen Sinn mihr harr, wenn dei Mischung von Wåder, Hoppen un Malz so wier, dat 'n dat Bier nich drinken künn!
Allein up den Hoppen kümmt dat an, woans dat Bier schmecken sall un sik upwohren lött. Œwer ok dei Gest* spält 'n Rull, denn sei bringt Wåder, Malz un Hoppen so taun Råschen**, dat sik dei nödigen Purzenten billen.

Ik kann mi besinnen, dat noch tau mien Kinnertiet an Tun von Größing ehrn Gorn Hoppen wassen däd, un dat s' mi vertellt hett, woans ehr Mudder as Bäunersfru
sülben Bier bruucht hett.

* Gest = Hefe
** Råschen = Gären


24.9.2023


na baven