Ut de Muuskist:
Junge Fru mit Gedichten
De Versen van Traute Dittmann-Brüggebors

van Willi Höfig


 

1980 keem mi en lüttet Book van de Fehrs-Gill to Hannen, Spegelbild van Traute Brüggebors. Dat gifft noch en Heft van ehr, negen Gedichten op acht Sieden: Scherensnitt van 1977, man de sünd ok all in Spegelbild to finnen.

Hett mi toeerst nix seggt, de Naam; man as ik de 60 Sieden dörleest harr, weer ik hen un weg. In de dore Tiet stunnen Versen up Platt meist jümmers noch in de Traditschoon van Klaus Groth. Dat Niegste un Modernste harr Hermann Claudius schreven, un de weer 1878 boren. Van Lüüd as Moritz Jahn of Siegfried Kessemeier harr ik noch nie nix hört. Nu aver disse Traute! Dat weern Versen, daar brukste di nich eerst in'ne vergeten Tiet rintofinnen, dat weern de Geföhlen un Gedanken van junge Lüüd — dunnemaals wuß ik noch goot, wo sik dat anföhlen deit, wenn een jung is. Mit de Freud un den Moot, in de Werlt un in dat Leven to stüern — un op de anner Siet swoormödig un deepsinnig:

Geel Blatt
an'n kahlen Twieg —
du bist de Wind,
de mi hen un her
weiht —
un ik dach,
ik kunn alleen
flegen

Traute Brüggebors ca. 1966

Bi't Lesen kunnst ok woll marken, wat dat ne junge Fru schreven harr. De Wutteln van disse Lyrik, de kunn' amenn bet in ehr Hartblood recken:

Mien Boom
het Wuddeln slaan
in disse Eer
elkeen Jahr mehr —
gah weg
mit de Ext
un laat em
wassen.

Ehre Spraak, de stammt liekto ok ut miene Kinnertiet, dat Platt ut dat Land Wursten an de Werser twischen Bremerhaven un Cuxhaven. In disse Johren leev ik in Berlin — un dat weer nix Lüttet, as mi in de grote Stadt mank all de Spraken un Dialekten ut de halve Werlt unverwahrens de Wöör un Töön ut miene Heimwehdrööm in de Mööt keemen. Traute Brüggebors (Dittmann na ehre Heirat) is ut Spieka, hüüt en Ortsdeel van Nordholz, wat nu wedder en Deel van de Eenheitsgemeente Wurster Nordseeküste in Neddersassen worrn is. Wo ik boren bün, Wesermünde-Lehe (heet hüüt Bremerhaven), dat is jüst bito. Lett sik ut lehren: Naams ännert sik, Spraak blifft bestahn. Man up ewig festpinnt is nix, dat weet wi ok. —

Traute hett ehr Leven lang Platt schreven. Se harr mit den Oldenburger Schrieverkring to doon, se hett Platt in de Volkshoogschool lehrt. 1982 grünnt se den Schrieverkring Diepholz; weer Maat van de Fackkoppel Plattdüütsch van den Neddersassischen Heimatbund un 1983 bet 1992 in'n Vörstand van de Bevensen-Dagfohrt. As se naar Syke ümtrokken weer, arbeid se in'n Kultur-Utschuß van de Stadt un in den Syker Kulturring. Hüüttodaags organiseert se de Arbeit van 30 Fruens- un Mannslüüd, de in dat Rebeet van Syke, Weyhe un Stuhr, süden Bremen in'n Landkreis Diepholz, de Touristen dat wiesen doot, wat se süst nich to sehn kriegen warrt. Se schreev mi, dat se dat Plattdüütsche nie upgeven hett. Up de anner Siet kreeg ik ok to weten: "Geschrieben habe ich wenig, nach 1990 wohl gar nicht mehr."

Dat seggt nu 'ne Fru, de Saken tostann brocht hett as dat Gedicht Minschen:

Bartstoppeln,
ruge Haar
un afreten Tüüg —
he steiht an de Straat,
stickt sien Zigarett an.
Ik gah em vörbi
un mark dat knapp —
un aten doch
den Rook,
de ut sien Lungen keem.

Dat steiht in dat lütte Book van 1980, un gellt dat amenn hüüt nich mehr? Seggt dat nich mehr as de Schrieveree van al de Politikers un Journalisten, de us de Problemen van de Lüüd upbinnen wullt, wo dör Krieg un Hartz IV in dat Bülgenwater van de Gesellschap landt sünd, de us mit Fakten toplastert, man dat rechte Woort nich finnen köönt: Ik gah em vörbi un mark dat knapp — un aten doch den Rook, de ut sien Lungen keem. Hier is dat Bild daarför, un hier is de Spraak för dat Bild. Mi kümmt dat meist so vör, wat dat in Hoochdüütsch so gaar nich seggt warrn kann. Traute Dittmann-Brüggebors, ik treck miene Mütz af vör Se.


Traute Dittmann hüüt

In de List van Dittmanns Saken, de twischen 1968 un 2015 in Kalenners un Anthologien druckt sünd, finndt sik noch so üm un bi twee Dutz Gedichten un Geschichten — to'n Bispill Iesblomen of Wenn't düster warrt. De sünd nu in Kalenners un Anthologien versteken. De Geschichten sünd ok bannig goot schreven un gaht een' an't Hart — man daar is mehr Wucht un Warmte in de knappen un smallen Gedichten, meen ik.

Heel un all is dat en Wark van 60 bet 70 Gedichten un en poor Sieden Prosa. Man dat is nich de Schoof, wo dat üm geiht (un wenn van Literatuur de Reed is, dennso geiht dat nienich üm de Schoof, dat schall een woll weten). Traute Dittmann-Brüggebors ehr Deel an de nedderdüütsche Literatuur an't End van de 20. Eeuw, dat schall us Saak un Sorg wesen. Ik meen, dat warrt nu woll Tiet, allens tohoop to söken, wat de Deern schreven hett, un daar nochmal en Book van to maken. Amenn köönt wi daar denn van seggen: Dat hett sik lohnt.


Översicht över de Muuskist
20.3.2016

trüch


na baven


na't Flack

na de Startsiet