Waterdräger Hummel, Hummelbrunnen in'n Rademachergang

 

 

Gaht Se doch mol op den Streek – mit Herrn Hummel

vun Katja Renfert


Se köönt de Fotos per Klick vergröttern.
Trüch kaamt Se denn mit den Zurück-Knoop op de Browser-Symboolliest.

 

In dat 18. und 19. Johrhunnert geev dat in Hamborg Fruunslüüd un Mannslüüd, de för annere Lüüd Water in ehr Wahnung bröcht hefft. Aver man blots een is noch hüüttodaags bekannt: Hans Hummel.

Sien richtigen Naam weer Johann Wilhelm Bentz, de vun 1787 bet 1854 levt hett. He weer in de Wahnung Drehbahn 36 trocken, wo de kort vörher verstorvene Stadtsoldat Daniel Christian Hummel levt harr. Den Naam "Hummel" hett he denn woll jichenswie övernahmen.

Den Stratennaam Drehbahn gifft dat siet Mitt vun dat 17. Johrhunnert, dat weern Reeperbahnen vun de Seilmakers, dat heet, se hebbt Tauwark för de Seeschifffahrt maakt.

1793 is op den Gänsemarkt en Brunnen buut worrn. So weer dat för Hummel nich wiet, in sien Ammers Water för de Lüüd to holen un dormit sien Geld to verdeenen.


Waterdräger Hummel in Arbeitsstebel un Kind mit Lamm.
Hummelbrunnen in'n Rademachergang


Infotafel an'n Rademachergang

In dat Book „Historische Topographie der Freien und Hansestadt Hamburg, C.F. Gaedechens, 1880“, steiht: „De Wacht (also dat Wachthuus) op den Gänsemarkt weer in Juni 1859 afbrooken, dat dorin befindliche Sprüttenhuus in en Privatgrundstück vun de ABC-Straße verleggt un de blangen de Wach befindliche Brunnen vun den Dammthor-Feldbrunnen wegnahmen.“

In dat "Kultur- und Freizeitmagazin für die Traveregion Lübeck Stormarn bis Hamburg" schrifft Reinhard Bolzmann, dat dat bit 1848 Waterdräger geev. Denn nöhm de „Stadtwasserkunst/ Hamburger Wasserwerke“ ehren Bedrief op — un Hummel wurr bald arbeidslos.

Nu is in dat Huus Drehbahn 36 de Behörde för Justiz un Verbrukerschuul ünnerbröcht.


Hummel an'n "Hamborg-Boom"

In ganz Hamborg sünd Figuren vun Hummel, de Künstlerinnen un Künstler bunt anmalt hefft. Een Hummel is in dat Kunstwark ut Holt, in den „Hamborg-Boom“, üm de Eck bi dat "Museum för Hamborgische Geschicht“ an'n Millerntorplatz. Den hebbt Franz Vollert, D. Timm un W. Gerthagen 1980 maakt.

Al 1936 hett de Künstler Richard Kuöhl (born 1880 in Meißen, storven 1961 in Rohlfshagen bi Bad Oldesloe) den „Hummel-Brunnen“ ut Sandsteen maakt. De steiht in'n Rademachergang.
De Straat heet so siet 1612!, wieldem dor wull 'n Barg Radmaker wahnen deen.

Op den Brunnen steiht Hummel mit sien beiden Ammers, achter em veer Gören. De gröttste Jung röppt em wat to, achter em steiht 'n lüttjeren Jung, un en Deern, de en Korv mit Blomen in ehr linke Hand höllt, faat mit de rechte Hand ehrn lütten Broder fast. De hett en Lamm in'n Arm.


Waterdräger Hummel un de piesacken Kinner.
Hummelbrunnen in'n Rademachergang


Deern mit Korv mang de piesacken Kinner.
Hummelbrunnen in'n Rademachergang

Wenn Hummel dörch de Straten mit siene sworen Ammers leep, hebbt de Gören em argert un ropen: „Hummel Hummel“, un wieldem he sik nich anners wehren kunn, hett he antert:
„Mors Mors!“ Dat bedüüdt: Klei mi an'n Mors.


Fiese Gören: "Hummel-Hummel!" röppt de Jung an'n Hummelbrunnen


Brunnen an de Drehbahn 36

Gegenöver vun den Hummel-Brunnen, an de Eck vun dat „Memel-Huus“ an'n Breiten Gang hett de Künstler Kuöhl 'n Jung maakt, de sien blanken Mors in Richtung Hummel wiest un sik 'n Spaß ut maakt.

In dat Huus Drehbahn 36 hett Richard Kuöhl mit den Künstler Karl Weinberger (born 1885 in München, storven 1953 in München, he weer siet 1911 in Hamborg ansässig) ünner annern uk 'n Brunnen maakt.


Infotafel an'e Drehbahn

Ob Hummel Familie harr, weet ik nich.


Hummel an't Museum för
Hamborgische Geschicht

Vör dat Museum för Hamborgische Geschicht an'n Holstenwall steiht en roden Hummel. Dorop steiht: „Gaht Se doch mal op den Streek“.

Ik dacht, wat, schall ik so mien Rent opbetern? Nee, op de Figur steiht: „Gaht Se doch mol op den Streek – maakt Se den
Hummel-Bummel!“ Un denn steiht dor, wat du allens beleven kannst.

Wenn Se op den roden Streek lang gaht, kummt Se in dat historisch spannende un opregende Quartier vun de Hamborger „Neustadt“. Egentlich müss dat „Altstadt“ heeten, denn dor an' Hafenrand is de Hansestadt entstahn.

Ik bün denn mit mien Fohrrad vun Herrn Hummel op den Streek längs lopen und keem to dat „KomponistenQuartier“.

As op mien Foto to sehn is: man blots een Fru mang de Mannslüüd. Dat is Fanny Hensel, born as Fanny Mendelssohn. Se hett 1805 – 1847 leevt. In dat Book von Astrid Schmeda „Quasi una Fantasia – Eine Reise mit Fanny Mendelssohn“ (Edition Nautilus, Hamborg 2002) steiht, dat Fannys Vater ehr verboden hett, ehr Kompositionen to veröffentlichen. Dat heet: ehr Broder Felix Mendelssohn hett dat as siene Werke utgeven.

As Fanny mit ehrn Mann Wilhelm Hensel un ehrn Söhn Sebastian 'n Johr lang dörch Italien reist weer, hett se för jeden Monat en Komposition schreven. De CD is in dat Book.


Op'n Streek Richt Komponist*innen-Quartier

In dat „Komponisten-Quartier“ is ünner annern de Niederdeutsche Bibliothek vun de Carl-Toepfer-Stiftung. Dor kannst nich bloots Böker, Spelen, CDs, Tietschriften un Materialien för den Ünnerricht utlehnen, sünnern dor findt uk Veranstalten statt, to'n Bispeel an 5. und 6. November düt Johr de Plattdüütsche Bookmess in den Lichtwark-Saal in de Neanderstraat 22.

In dat Museum „KomponistInnen-Quartier“ sünd in de Utstellungs-Rüüm 'n Barg Saaken över Georg Philipp Telemann, Carl Philipp Emanuel Bach, Johann Adolf Hasse, Fanny und Felix Mendelssohn, Johannes Brahms un Gustav Mahler to sehn un to hören. Se weern all dor op de Welt kamen or hebbt dor warkt.

 


Op'n Streek Richt Michel

As ik den roden Streek Peterstraße to Enn gung, kunn ik mi entscheden: na links or na rechts? Ik gung na rechts un an'n Großneumarkt vörbi denn Richt Michel, also de Kark St. Michaelis.

Op'n Weg dorhin is de Geschwister-Mendelssohn-Stieg, mit 'n Gedenksteen för Fanny un ehrn Broder Felix. Op Fannys Steen is 'n Stück vun ehr „Schwanenlied“ för Gesang un Piano.

In „Wer steckt dahinter? Nach Frauen benannte Straßen, Plätze und Brücken in Hamburg" (Landeszentrale für politische Bildung, Hamburg 2009) schrifft Dr. Rita Bake: „Fanny und Felix Mendelssohn stammten aus einem Bankiershaushalt (Vater: Abraham Mendelssohn, Bankier). Die Mutter, Lea geb. Salomon, war eine hervorragende Pianistin. Sie gab ihrer Tochter schon früh Klavierunterricht. Fanny begann bereits als Kind zu komponieren und erhielt mit ihrem vier Jahre jüngeren Bruder Kompositionsunterricht bei Carl Friedrich Zelter.“ Dat heet, se weer en professionell utgebildete Musikerin, Komponistin, Pianistin un Dirigentin — müss awer to Huus blieven.

In de Große Michaelisstraße weer dat Geburtshuus von de Geschwister Mendelssohn.

Dat neegste Mol bün ik denn wedder mit mien Fohrrad to dat Komponisten-Quartier fohrt, an'n Enn vun de Peterstraße awer dütt Mol na links, in de Straat Kohlhöfen. Un wat seh ik dor? Dor hett uk de Koopmann Heinrich Floris Schopenhauer leevt. He is 1747 in Danzig op de Welt kamen un 1805 storven. He harr wull Depressionen un is „ut'n Fenster fallen“ …


Infotafel an de Kohlhöfen

Sien junge Weetfru Johanna Schopenhauer (born 1766 in Danzig, storven 1838 in Jena) is denn mit ehr Dochter Adele na Weimar trocken un hett dor as Schriftstellerin un Salonnière leevt. Se hett ünnerscheedliche Böker schreven. In de Staats- un Universitätsbibliothek Carl von Ossietzky (den sien Geburtshuus steiht in de Michaelisstraat 10!) sünd mehrere uttolehnen, vun ehr un över se.

Vun Ulrike Bergmann to'n Bispeel „Johanna Schopenhauer — Lebe und sei so glücklich als du kannst“ (Reclam, Leipzig 2002).
Jüst as Fanny Hensel weer se uk mit Goethe bekannt. Ehr Söhn Arthur, de lang bruukt hett, bit he endlich Philosophie studeern kunn, weer nich mit dat Leven vun sien Modder inverstahn, aver hüüttodaags warrt he zitiert; meist nümsnich weet, dat Johanna so bekannt weer.


Infotafel to Johanna Schopenhauer

Tja, wat is mi noch begegent, as ik op'n Streek gung?
Ik heff sehn, wo dat ehemalige Polizeigefängnis weer, wo de eerste öffentliche Bökerhalle in Hamborg weer, den öllersten Jazz-Klub „Cotton Club“ un noch 'n Barg mehr.

Nieschierig woorn? Denn gah doch eenfach mol sülms op den Streek! :-)


"Mors, Mors!" Skulptur gegenöver den Hummelbrunnen

11.9.2022

trüch


na baven


na't Flack

na de Startsiet