Wolfgang Borchert
...beleevt vun Gisela Reink
Keiner kann allens kennen, können un weiten ick ok nich.
Dorbi heff ick siet 1978 Meyers Universal-Lexikon, un dor kann ick läsen:
Wolfgang Borchert, 20.5.1921 bis 20.11.1947, Schriftsteller, verfasste
aus antifaschistisch-humanistischer Haltung die Heimkehrertragödie
"Draußen vor der Tür"(1947), Erzählungen:
"Die Hundeblume"(1947) sowie leidenschaftliche Antikriegsgedichte
"Laterne, Nacht und Sterne" (1946). Denn kickt hei mi an,
ein hübscher junger Minsch mit Denkerstirn un schwartet Hoor. Sien
Gesichtsutdruck is iernsthaft, trurig, düster, dörchdringend,
mystisch, kraftvull.
Ierst as G. Schwarz uns dat Programm von Paster Passig wiesen ded un
eine Läsung oewer Wolfgang Borchert för den Krink vörschlög,
füng mi disser Schriftsteller an tau interessieren, denn ick läste:
Der unermüdliche Mahner für den Frieden.
Dorünner stünn dat Gedicht:
Versuch es
Stell dich mitten in den Regen,
glaub an seinen Tropfensegen
spinn dich in das Rauschen ein
und versuche gut zu sein!
Stell dich mitten in den Wind,
glaub an ihn und sei ein Kind
lass den Sturm in dich hinein
und versuche gut zu sein!
Stell dich mitten in das Feuer,
liebe dieses Ungeheuer
in des Herzens rotem Wein
und versuche gut zu sein!
Wolfgang Borchert
|
Versöch dat!
Stell di merrnmang in den Regen,
glööv an sinen Drüppensegen,
gah op in sin rusen Floot
un versöch dat doch: wees good!
Stell di merrnmang in den Wind,
glööv an em un wees en Kind,
laat in di sin Knööv un Woot
un versöch dat doch: wees good!
Stell di merrnmang in dat Füür,
sin Gewalt wees din Gedüür,
laat dat in din Hartensbloot
un versöch dat doch: wees good!
Översetten: Marlou Lessing
|
Wat
is dat för eine klangvulle Sprak mit so väl Leiw tau de Natur,
tau dat Läben un mit soväl Deipgründigkeit un
dat allens von einen Minschen, de all mit 26 Johren storben is... Dissen
Minschen wull ick neger kennenliern.
In de Max-Dreyer-Stuw wiern wi all einmal wäst un har´n
väl Nieges oewer Max Dreyer erfohrn. Mit em har´n wi uns
all öfters in unsen Krink befat´t. Hüt oewer vertellte
Paster Passig ut Wolfgang Borcherts Läben. Hei wier ein echter
Hamborger Jung, oewer sien Vadder stammte ut Goldbarg also wier
ok Mäkelborger Blaut in em. Früher güngen de jungen Lüd,
wenn sei verdeinen wulln, äben na Hamborg, Lübeck, Bremen
un na Berlin. Borchert wull Schauspäler warden, g´ra as siene
Mudder, oewer denn keem de Krieg, un wiel hei mit siene Meinung nich
achter den Barch hollen ded,
müsst hei an de Ostfront. Krank dörch Gälsucht, verletzt,
wat man em as Sülbstverstümmelung utlechte, wür hei tau'n
Dood verurdeilt, müsst 6 Wochen up siene Hinrichtung täuben,
wür´ begnadigt tau´n Insatz an de Ostfront, un wedder
makte em de Gälsucht dull tau schaffen, un hei brukte ärztliche
Hülp. Schwerkrank schlög hei sick na den Krieg na Hamborg
dörch. Em künn nich mihr hulpen warden, ok nich in de Schweiz.
In siene korte Läbenstiet hett hei mihr dörchmakt as männig
anner Minsch, de väl öller worden is, un liekers orrer g´ra
dorüm schreef un dichtete hei mit all siene Kraft un all sien Können
un mit eine Iel, as wüßt hei, dat hei nich mihr väl
Tiet har. Siene Arbeiten hemm´ nicks mit Schönheit un Harmonie
tau daun, ne, sei maken bedrapen, nadinklich un trurig oewer
Kraft tanken un de Wohrheit erkennen, dat kann man ok wenn man
will.
Muscheln, Muscheln
Muscheln, Muscheln, blank und bunt,
findet man als Kind.
Muscheln, Muscheln, schlank und rund,
darin rauscht der Wind.
Darin singt das große Meer
in Museen sieht man sie glimmern,
auch in alten Hafenkneipen
und in Kinderzimmern.
Muscheln, Muscheln, rund und schlank,
horch, was singt der Wind
Muscheln, Muscheln, bunt und blank,
fand man einst als Kind!
Wolfgang Borchert
|
Musseln, Musseln
Musseln, Musseln, blank un bunt,
finnst as Kind.
Musseln, Musseln, rank un rund,
binn ruust Wind.
Binnen singt de Grote See
ehr Schemern is't, dat driggt's
in'n olen Kroog, an heimlich Stee
in Kinnerstuven liggt's.
Musseln, Musseln, rund un rank
hork, de Wind!
Musseln, Musseln, bunt un blank,
funnst as Kind.
Översetten: Marlou Lessing
|
Wat Borchert up den Punkt bringen will, dat bringt hei, indem hei för
ein Wuurt noch 10 anner finnen deit un dormit up den einen Punkt noch
10 anner rupsetten deit un dat mit eine wuurtgewaltige Utdruckskraft,
dat mi ganz mulmig wür´.
|
Segg Nee!
Du Mann op't Dörp un Mann in'e Stadt: Wenn se morgen kaamt
un di de Order to'n Kriegsdeenst bringt, denn gifft't bloots een:
Segg Nee!
Du, Moder in de Normandie un Moder in de Ukraine, du, Moder in
Frisko un London, du an'n Hoangho un an'n Mississippi, du, Moder
in Neapel un Hamborg un Kairo un Oslo Moders op all Eerddelen,
Moders in'e Welt: Wenn se morgen befehlt, ji schallt Kinner kriegen,
Sükensüstern för't Kriegslazarett un niege Suldaten
för niege Slachten, Moders in'e Welt, denn gifft't bloots
een: Seggt Nee! Moders, seggt Nee!
Wolfgang Borchert 1947
In
Riemels bröcht: Klick hier!
|
Innerhalf
von 8 Dage diktierte hei sienen Vadder de Tragödie "Draußen
vor der Tür". Schrieben künn hei nich mihr. Dor möt
ick an Nikolai Ostrowki denken, den wi jo all läst hemm´.
Wat har´ ut Borchert noch warden künnt, oewer: "Wen
die Götter lieben
" Unwillkürlich gahn miene Gedanken
na Mozart un Schiller. Ick irr mi doch nich? Wolfgang Borcherts Gesichts-
un Ogenutdruck erinnern mi an de beiden.
Paster Passig hett uns mit dat Läben un Wirken von Wolfgang Borchert
so gaut bekannt makt, dat de Stund´n nich bloten för
mi ein groter Gewinn wäst is. Disse Literaturstund´n fünn´
ehren Afschluß mit dat för dit Thema gaut passende Leed von
Marlene Dietrich: "Weißt du wo die Blumen sind"... Siehr
bewägt güngen wi utenein, denn Borchert har allerhand in uns
upwäuhlt, wi sünd jo alltausamen de Kriegsgeneration. Fru
Sch. von den Fotozirkel söchte den Plan von den Ohlsdörper
Friedhoff rut un will em kopieren. Viellicht lött sick dat Graw
von Borchert finnen.
En anner Maat fünn rut, dat Rostock de 4. Stadt von ganz Dütschland
wäst is, de "Draußen vor der Tür" upführt
hett, ontworst all 1957. Hamborg, Berlin un Köln wiern de annern.
De Vörstellungen na de Wend'n sünd also nich de iersten in
Rostock wäst. Oewer Borchert warden wi noch lang nagrüweln,
denn wat hei schräben hett, können bloten de richtig naempfinnen,
de de Tiet mitmakt hemm´.
Plakat vun de Uuropföhren. Per Klick köönt
Se dat Plakat
grötter sehn, digitaal rekonstrueert vun L.Lüske
Theaterzedel vun de Uuropföhren. De enkelten
Sieden köönt Se per Klick vergröttern.
Dank an de Hamborger Kamerspelen!
|