Dat Bawhuus, Deel 8:
Lyonel Feininger

Van Ludgerd Lüske

Lyonel Feininger wörd an' 17. Juli 1871 in New York born. Sien Vaoder Koarl (Charles), dei ut Düütschland, Baden, stammde, was Vigelinenspäler un siene Mauder Elizabeth was Singerschke. Sien Vaoder geef üm, as hei noch Kind was, Unnerricht up dei Vigeline. Naodem dei Familje 1887 nao Hamborg hentrück, wiesde Lyonel mehr Interesse för dei Künst, Musik leeg üm mehr nich so. Noch in't süftige Joahr kreeg hei Teikenunnerricht an dei allgemeinen Gewarvschaule. Ein Joahr läöter trücken Feiningers nao Berlin, dor güng dei Säöhn nu up dei Käöniglike Akademie.

All twei Joahr dornao wörden dei eiersten Teiknungen in dei Humoristischken Blööre rutbröcht. Dormit füng sien Weg as Karikaturist an. Sien Wark stünd in dei naokaomen Joahre in 'ne Riege annere Zeitungen, tau'n Bispill Lachen Joahrhunnert of Berliner Illustreerte Zeitung. 1901 hieraode hei Clara Fürst. Bolde kööm dei Dochter Lore un ein Joahr läöter dei tweide Dochter Marianne up dei Welt. 1905 lehrde Lyonel Feininger Julia Berg kennen un bolde trennde hei sik van siene Frau Clara.

1906 möök hei siene eiersten Lithgraofien un Radierungen. Hei reisde don nao München, wo hei den Verlegger van dei Chicago Tribune drööp. Dei beiden wulln einen Vertrag uthanneln. Bi rut kööm, dat hei siene Arbeitsstäe wesselde un nao Paris trück. Dor teikede hei nu Comic-Strip-Serien, dei wörden drucket in dei Chicago Sunday Tribune un Le Témoin. In't süftige Joahr kööm sien eierste Säöhn Andreas up dei Welt. In disse neie Heimat, Paris, füng Feininger ein neiet Warken an, hei maolde Biller. Taueiers wörn dat Stillläben, Architektuurstudien un Landschkupen. Auf un tau was hei nu uk in London, wor hei 1908 Julia hieraode. In dei beiden naokaomen Johre wörden noch twei Säöhns born, Laurence un Lucas.
Sien Läben kööm nu in annere Baohnen, naodem hei 1911 in Paris 'n poar Biller utstellde un dei Kubisten drööp. Kort dornao Lehrde hei dei Maolers van dei Brüggen kennen un fünd so mit dei Tied den Weg in disse neie Künstlerwelt. Füffteihn Johr harr hei as Illustraoter warket, so verdeinde hei sien Geld. Nu kööm hei dortau, för sik sülvs tau denken un tau warken. Et höögede üm, wenn hei maolen un Holtschnäes maoken kunn. All nao korte Tied stellde hei ut, tau'n Bispill in dei Gallerie "Dei Storm" in Berlin.

1919 wörd Feininger van Walter Gropius an't Bawhuus nao Weimar roopen. Dat Titelblatt van't Manifest, wat noch in't süftige Joahr rutkööm, was teierd mit sien Holtschnäe "Kathedrale". Dat Bawhuus trück 1926 nao Dessau un Feininger bleev dor, up eigen Wunsch hen, aohne Lehrupdrag. Säben Joahr läöter lösden dei Natschionaolsoziaolisten dat Bawhuus up.

Nao ein Utstellen in den Kunstverein Hamborg word Feininger tausaome mit dei annern Mitwarkers dör den Präsidenten van dei Riekskaomer van dei Billenden Künst ut den Düütschken Künstlerbund utschlaoten. Feininger wull don in't Utland. In dei USA kreeg hei Inlaodungen för Lehrupdräge un hei reisde an' 11. Juni 1937 van Hamborg ut mit'n Schipp nao New York. In' Juli un August nöhm man hier in Düütschland sien Wark bi dei Aktschion "Utoardte Kunst" unner Beschlag. All wedder harr dei Nazidiktatuur tauschlaon, Düütschland verlöös Kultuur.

1939 möök Feininger Warke för dei Weltutstellung in New York. Anseihn as Maoler kreeg hei 1942 nao dei Utstellung "Artists for Victory", dor wünnd hei uk einen Pries. 1947 wörd hei Präsident van dei "Federation of American Painters and Sculptors". 1950 geev et taun eiertsten Maol siet 1931 ein Utstellen mit Feiniger sien Wark in Düütschland. An' 13. Januar 1956 störv Feininger in New York.

"Pommern un dei Oostsee hebbt mien Wark heel bestimmt", schreef Lyonel Feininger 1951 ut New York an dei befrünnte Familje Schlieffen in't pommerschke Kuhtz. Ümmer noch tehrde hei van sien Beläven an dei Oostsee, wor hei so'n Verlangen nao harr, geef dei don 80-jöhrge Maoler tau.

Feininger greep sien Läben lang wisse Motive immer weder up un verwarkede dei nei. Bekannt sünd ölf Motivriegen. Dor was dei Meester deils äöver lange Joahrn weg bi an Gang, meest nao Vörlaogen un sien Besinnen an siene Reisen tüschken Rügen un Jershöft, vandaoge polnischk: Dünenlandschkupen, Wulken, kubischke Dörpkarkens, Stadt- un Haofenansichten un Schippe.

Links tau Lyonel Feininger:

• Google-Seuken
• Äöversicht van't Wark