Wat bruukt en Ool denn schonst?
Kieken un Hören warden slechter un vergeten deit he meist allens.
Steiht blots in'n Weg!

Vun Rudi Witzke


Lüttbuur up de Sunsche Wisch.
Foto: Friedrich Witzke

Nich maal dat weit ik, wokeen in dat Lüttbuurn-Huus up de Sunsche Wisch wahnt hett. Mudder harr mi dat seggen kunnt. To ehr Tieden harr ik dat Bild vun dat Huus noch nich un dorför aver groot Rosinen in'n Sack. De annern, de vun de niemoodsch Welt! De Sinn stünn in anner Richt! De Nees in de Höcht! Platz dor!

Rembrandt, De ole Kierl
Rembrandt, De ole Kierl

Wat wöör dat för en upregen Geschicht west, wenn ik mehr vun de Lüttburen wüßt harr. — Ik laat dat Bild een Tiet up'n Disch liggen un laat dat Denken un Föhlen wannern. Twei Generatschonen vun dor hen na mi hier to dat Foto up'n Disch! — Wat ik weit, dat is, dat dat Wader ut den Sod licht brakig weer. Dat Veih kunn dat af. De Minschen aver nich. De sammelten in Zisternen Regenwader!! Un wat de Kolibakterien sik dor woll föhlt hebbt? De Minschen, de dat afkunnen, weern vun de stämmige Oort. — Anner ole Biller kaamt dorto. Ik warr up en Reis mitnahmen.

Mudder hett nienich vertellt, wat de Sunsche Wisch ok een "Ewigkeet" harr as ehr Gebortsdörp Sievertshagen in Vörpommern. Dat Olenhuus wöör dor un annerswo "Ewigkeet" nöömt. De Gemeend müsst de Olen Loschie un Kost un den Dokter und faken ok dat Gräffnis geven un tahlen. Kiek, is ok al damaals so west, dat de Kinner de Mööh mit de Olen nich up sik nehmen kunnen. — Ik studeer wedder dat Huus vun den Lüütburen un stell mi vör, woans woll dat Huus "Ewigkeet" up de Sunsche Wisch denn utseihn hett. Villicht so?

"Ewigkeet" orrer Pastoraat?

Anner Lüüd seggt, dat dat dat Pastoraat in Rohloffshagen, Vörpommern, weer, wo se dat nich so mit de Kark hebbt. Aver "staatscher" warrt denn de "Ewigkeet" nich utseihn hebben. Is doch egenlich to'n Schamen, dat ik dat nich nauer weit.

Noch een Foto ut ole Tieden: Mit beten goden Willen kannst een Kutschwagen un twei Peerd seihn.

Utfohrt: Up'n Buck de Buur, mien Unkel Hans Friedrichs un mien Mudder,
achtern Oma Friedrichs un Unkel Carl Friedrichs, de Schoolmeister in Uniform.
Upnahm so üm 1914

Mien Oma, Mudders Mudder, hett vör de Inflatschoonstiet ehren Hoff verköfft un een Veerdeel vun't Huus as Hüsung up Levenstiet behollen. Dorto kemen 20 Zentner Weiten, een Swien in't Johr, Melk elkeen Dag, un Bodder denn elkeen Week. Un wenn se quiemig warrn schull, müsst se pleegt warden. Dorför wöör de Hälft vun den Pries vun den Hoff mit Acker un Veih anrekent. De Hälft vun den Pries vun den Hoff!! Kiek, se hett ok nich ehr Dochter, dat na den 1. Groten Krieg ehr alleen noch bleven Kind, fraagt, wat se bi ehr ünnerkamen kunn. Se hett ehr Haav un Goot för de Pleeg insett, een halfen Buurnhoff. Düre Pleegstuuf, nich?

Woll to de Tieden al un dorvör ok weer güllig: Ja nich de jungen Lüüd to Last fallen. Aver mien Oma is denn na twei, drei Johr doch hen na Dochter un Swiegersöhn na de Sunsche Wisch ümtrocken. Se weer so klook west, dat Wahnrecht un de Naturalien-Plichten eerst to verköpen, as dat Rentenmark na de Inflatschoon geev. Vadder kreeg een güllne Taschenklock un een "Herrenzimmer" mit "Rookdisch" un so. Un dorför weer mien Omas Pleeg-"Verdraag" trecht. Weer ok ahn dat gahn. Un goot gahn!

Oma Friedrichs

Liek de Oma Friedrichs sünd Inges un miene Mudder, de alleen över bleven, bit to'n Sluss bi uns, ehr Kinner bleven. Ahn "Rookdisch- un Klocken-Verdrag."

Hüüt namedaag willn wi maal bi mienen lieköllrigen Kollegen inkieken. Dor kriegt wi dat Niegste vun Seniorenresidenzen as as „Kiek in’t Land“ in de Heid un "Betreutes-Wohnen-Anlagen" to weiten. He un sien Fruu sporen up dull, dat se enerworrns maal ünnerkaamt. "Nich to Last fallen!" Ehr Hüsung nu hett to twee Stock hooch ok to steile Treppen, wo mi blots Mannslüüd vun de "Bergwacht" hochkregen. Se mütten sik wat anners söken.

In uns Blatt steiht hüüt, dat 2007 ok in Stockelsdörp so an teihn Lüttwahnungen "Betreutes Wohnen" trecht sünd un verköfft warden. Un de sünd in Null Komma Nix weg. Un dat "Betreuen", dat geiht na en List vun de Pleeg, wenn een vun den Sundheits-Inspekter as Kröpel instuuft is: 2 Minuten dit, 3 Minuten dat, Strümp antrecken fief Pünkte, allens tosamen 200 Pünkte. Pleegstuuf 2 reikt nich? Se snackt ja nu dorvun, dat de Kinner denn mit in de Plicht nahmen warden un totahlen schallen. Wat warrt dat de Leev to de Olen feddern!!!

De Olen köönt aver ok in ehr Hüsung blieven. Un dat is denn de Schangs för anner Profis: De Pleegfirmen wassen ut de Eerd as de Poggenstöhl. Jungedi, wat hebbt de schööne Hoochglanz-Prospekte. De Pleeglüüd kaamt na uns in't Huus! Smucke Minschen mit lachen Gesichter!

Eten up Rööd: "Dank schön!" "Ne, ne, Oma Müller! Ik bring blots dat Eten. Snacken köönt Se mit mi nich, dat kost extra!"

So, Oma Müller, nu köönt Se för fief Pünkte mit mi snacken!

 

Wi will seihn, so lang as mööglich in uns eigen Wänn to blieven un denn de Pleegdeinste bi't Woord nehmen. Dat warrt denn aver en Kamen un Gahn bi uns! Dor kümmt Leven in de Bood! De een bringt dat Eten, de anner snackt mit mi poor Vers, etxra berekent, de neegst meigt den Rasen, denn kümmt een Firma un snitt de Heck un de Bööm ut, mit'n Huulbessen mütt een in de Week ok dörch de Stuven gahn. Denn halt mi morgens een ut Bett un treckt mi de Strümp an un avends de anner, de treckt de Strümp wedder ut un packt mi in de Puuch. Villicht köönt wi ok sporen un blots eenmal de Week de Strümp wesseln orrer vun de Arwten-Supp twei Daag eten?? Raseern föllt so un so ut. Hoorsnieden? Fallt ok ut! Maal seihn!


Stockelsdörp, Lübbersstraat

 

 

 

Dat hebbt wi uns allens sülvst inbrockt. Kiek hen! Wi hebbt na en Leven harde Arbeid allens schöön un kommodig, so as de mehrsten vun uns. Dat Huus baven is uns Tohuus. Achtern is de Garaasch mit'n Auto. De Döchter sünd studeerte Lüüd un vull up Arbeid, wiet weg vun Öllerns Huus, weiten nich, wo jüm de Kopp steiht. Wiss nich bi Olenpleeg! Se mütten arbeiden, dat dat mit ehr Backberen stimmt.
Weer beten lütter för alle, aver wohrhaft för alle, villicht doch wat beder weest? Harrn wi in solk Hüüs blieven schullt as dat Schoolhuus up de Sunsche Wisch un denn up't Olendeil in dat "Pastoraat" orrer wat dat is? — Ne, is schon goot, dat de Armoot wat minnert is un bi uns hüüt en anner Gesicht hett. Is so all leeg naug, dat dat se jümmer noch gifft.


Schoolhuus up de Sunsche Wisch

Un na de Plaan schull dat allens schonst mit uns so gahn: Bi Globaliseern, Automatiseern, Elektroniseern un jümmer stiegen Soziaalprodukt weern un sünd för uns de Weeg nau fastleggt. Du warrst in en Kreisloop inspannt, den de Wetenschopler "Düvelsmöhl" nöömt. Un dor binnen weern wi siet Kriegsenn uns Leevlang togang. Un sünd dat noch. Wi hebbt en Leven lang dat Bruttosoziaalprodukt mehrt, so as se dat vun uns verlangten. 41 Stünnen in de Week? 48 Stünnen hebbt wi lange Tiet arbeidt, as se dat verlangten. Un disse Düvelsmöhl löppt hüüt hast-du-wat-kannst-du mit jümmer högeres Karacho, un elkeen Dag fleigen arbeiten Minschen rut, ehr Laden maakt to orrer ward na'n Oosten verleggt. Keen Arbeid mehr! Anner hebbt eerst gor keen Buck up Arbeid. Se sünd vun Profeschoon "Ünner-Stütten-Sammler".

Wi hebbt konsumeert, as dat vun uns verlangt wöör. Wi wöörn Familjen un hebbt konsumeert. Un nu as Ole konsumeren wi jümmer noch. Ahn uns kümmt de Wirtschafft nich wedder in Draff. Aver wenn se löppt, denn föllt vun uns Doon in de Düvelsmöhl so veel af, dat de Kaptalisten uns Welt regeern köönt, aver de Olen nich behöden un plegen, woll aver de "Honnig" üm't Muul smeren, wo noch mehr to halen is. So en lütt Reis mit de Fru na Montevideo orrer so?

Bedenk ok ditt, wat een kloke Minsch seggt hett:

"Dat Öller is nix anners as een Havaree. Mit wracke Scheep is nix antostellen. Se liggen up Grund un hollen de annern Scheep up."
"Dat Ole föllt, dat ännert sik de Tieden un nieges Leven blöht ut de Ruinen."

(Dat steiht bi Schiller, Willem Tell!)

"Tje, dat weetst Du ole Knacker! Blots dat bruukt wi nich, börgerliche Bildung un so'n Schiet, wenn wi na niege Över upbreken. — Maak Platz mit dien Schiller-Zitaat!!!"
EDV is anseggt: "Achter poor afsluut dichte Brandmuurn sünd wi seker vör ole Lüüd un Klooksnacker un Parteien, Gewerkschaften un Regierungen von Länner mit en to gode Soziaalornung. Blots de kunnen uns noch in de Supp spucken. So aver köönt wi uns Kaptaal in alle Rooh över de ganze Eerd hen- un herschuven, Fabriken sluten un niege buuen. — Un dorvun warrt dat jümmer mehr, dat Geld, de Besitt un de Produkschoonsmiddel. Ja, ok poor mehr friesette Arbeider!
Wi sett de niegsten Rekner ÖVERSPLIENY {PLIETSCH} in, vun de seggt warrt: ‚Rekner mit överkloke kreativ-Computer-Technik achter acht Brandmuurrn, weit allens vun alleen, wat is, sien mütt, wat sien ward, plaant un beslütt allens un lööst elkeen Probleem ratzenkahl alleen."

"Ok dat mit de Olen? Un de Friesetten? Un de Armen?" "Dat noch nich, aver tööv man af!"
"Please, laad mi den runner!"


Error! Error! Redd sik, 'keen kann!


12.3.2006


na baven