Märzenbeker. Bild: A.Heßler

En Angeliter vertellt vun Seggwiesen ut Angeln:
Dat Fröhjohr kümmt

Vun Helmut Marxen

Na Frost un puustige Küll hett nu so bilütten dat Fröhjohr mit warme Sünnschiendaag op de Natuur topacken. De düüstern Maanden sind vörbi; bunte Farven in eerste Blöhtiet maken de Wannel düütlich. Gau weer'n ok eerste Wepsen ut schuulige Winterlöcker herut, surren in warme Middagssunn ümbi. Swatte Kreihn, flinke Lünken un wat sünst noch mank unse Piepmätz de Winter över bi uns blieven deit, de sind nich mehr lang alleen. Spreenkastens kriegen wedder Besöök, un so bannig lang kann't nich mehr duurn, denn susen ok Swölken wedder över't Land.

Weps. Bild: Rudi Witzke

De Sommerdaag, de uns na oole Buurnregel ok de März so'n beten Proov vun bringen schall, weer't eerst wat knapp üm bestellt. Aver de Natuur will sik nich man eenfach vun uns in de Koorten kieken laten. Mit all unse Klookheit sind wi Minschen to nixhaftig, üm Natuurgesetzen op de Kopp to stelln. Wonehr sik dat Fröhjohr an Frost un schruterige Winterdaag ansluten deit, warrn wi nich üm fraagt. Seeker is bi all dat blots, dat keen Johrstiet utlaten un bi de Enn ok keen Eck vergeten ward.
Maigröön möten wi na koole Fröhjohr mitünner wat länger op töven, aver bi de Enn möten Boom un Busch nich vun uns anstött warrn. De Sunn bringt mit Licht un Wärmte överall de Blöhtiet, nix ward dorvun utlaten. Natuur un Kreatuur richten sik na ehr eegen Kalenner un bruken sodennig vun uns nich op de Beens hulpen warrn. Annersrüm bringt so'n nüe Anloop mank allns butenvör ok uns Minschen vun frischen Moot un Kräft. Wokeen Oog un Ohr dorför hett, wat sik överall in Goorns un Walln, op Wischen un Dieken, in Bömer un Strüker deit, de kann ok för sik sülm mit frische Knööv warkeln.

Maigröön. Bild: Emr/Wikimedia Commons

To Maidag kümmt bi uns de Tiet för un kriegen dat Veehwark ut de Stall; siet oole Tieden weer dat jümmer so bi de twölfte Mai rüm. Dat kreeg man ok licht mit, denn för de Landweertschop hier bi uns in Angeln weer dat Melkveh un Verdeensten ut Meieriegeld en ganz wichtige Deel to dat Inkamen. Ok wer nich veel in de Melk to krömen harr, de föhle sik liekers binah riek mit'n Katensteed för twee oder dree Köh. Melkveeh hörte överall dorto. Op de Wischen kregen de Köh sik in't Fröhjohr eerste Mahltieden vun dat frische Gras. Jungveeh sprung överall wat unklook ümbi, wenn't denn de eerste Daagen buten de Stall togangs weer.

Is nich veel vun bleven vun dat dore Bild. Köh warrn blots noch in enkelte groote Bedrieven hooln, ok de warrn jümmer wat weniger. Dormit tominnst de Redensoorten nich ganz ünnergahn, de mit Koh un Kalf wat to doon harrn, will ik hier noch so'n lütte Proov dorvun geven.

En bekannte Schnack, de hüüt wiss noch mehr Bedüden as in fröhere Tieden hett, wo nu doch allns op jümmer mehr Produkschoon un Profit instellt is, weer: De Koh mutt dörch de Hals melkt warrn. Hett to bedüden, dat de Tieren goot wat to freten kriegen möten, dormit se bannig veel Melk bringen doon. Mutt jo nich glieks so sien as in so'n anner plattdüütsche Schnack, wo dat heeten deit: Dat kümmt wedder, sä de Jung, dor geev he de Köh düchtig wat ut dat Botterfatt.

Klook üm dat is de dore Jung bi de Enn schienbor wurrn, denn en annere Schnack heet: Is nich allns Botter, wat de Koh gifft, sä de Jung, dor pedde he in Kohschiet. — Wenn en Melkbuur mit sien Veehweertschop nich so recht liekvör keem, denn wurr hier bi uns in Angeln seggt: Dat geiht em as Nissen sien Koh, de freet in'e Sommer dat Heu op un winterdags brülle se ut de Luuk. Jüst so gung ok so'n Grootmuul dormit üm, de wat dickdoonersch meene: Lat dat en Koh kosten — ik heff jo keen.
Wokeen bannig neeschierig is, de ward ok hüüt noch geern so beschreven: He fraagt de Koh dat Kalf af. — Grient heff ik, as ik disse Schnack funn: Dat dicke Enn kümmt noch, sä de Jung, as he en Koh dörch de Tuun trecken wull un man eerst de Steert hendörch harr. Oder ok dit: Wat ik kann, dat kann ik, sä de Jung, dor wull he en Koh bi de Steert melken.

Wer Köh ut staatsche Angler Raas butenvör beluurn müch, det hett de Sommer över sien Schangs bit hen to Oktobermitt, denn: Na Sankt Gall blifft de Koh in de Stall.

Aver bi allns, wat sik de letzte Johren ok för Melkbuurn ännert hett, is dat jo villicht ok blots noch so'n Schnack ut verleden Tieden. Schietegal, ik heff vun oole Seggwiesen hier nu tominnst beten wat opwarmt kregen.