Mit de "Gele Westengill" harrn Klås, un ok all de annern Borbyers, man blots soveel an 'n Hoot, as dat 't 'n Teken weer: Is Pingsten un noch acht Dååg, denn nämlich warrt mit de "Borbyer Gill", de gröttst Gill in Sleswig-Holsteen, fiert, wor bannig veel Lüüd 'n ganzet Johr op hensporen dän ...

Borby Gill

Vertelln vun Klaus-Dieter Tüxen


As de Landgemeen Borby 1. April 1934 mit 2300 Minschen an Eckernför anslåten ("eingemeindet") worr, harr de lütte Fischerstadt mit nu över teihndusend Inwåhners för ehr Mitminschen 'n Attraktschoon mehr, denn de "Borby Gill" weer domåls all över de Stadtgrenzen bekannt.

1950 keem mit dat Radrönnen "Rund üm dat ole Seminor" een över Düütschlands Grenzen bekannte Grootveranstaltung dorto un ok de "Fischkutter-Korso" weer ja gröttstendeels mit Fischers ut Borby bestückt. Keen Wunner also, dat dee op de anner Siet vun de Holtbrüch op dee vun düsse Siet 'n Oog smeten harrn, wieldat Eckernför, mit Borby langssiet, an Bedüden wunnen hett.


Borbyer Kark un Haven

De Radrönners un de Fischers harrn denn ehr'n groten Dag in de Måånden Juli/August, man de "Borby Gill", dee harr un hett ehr "dullen dree Dååg" jümmers een Wuch nå Pingsten, wenn de "Gele Westengill" vörbi weer, so üm un bi Mai/Juni. So ok, nehmt wi eenfach mål an — 1954, nå dat Klås jüst negen Johr oolt worrn weer.
De ganz knappe Tiet weer allmählich an't Afflauen, Klås sien Vadder ünnerdess dree Johr in faste Anstellung, so dat de Jung to de Gill nu doch mit 'n Föfftigpeenstück mehr reken kunn as in de Johrn tovör.

As Schooljung in de Richard-Vosgerau-School kreeg he dat Drieven op den Marktplatz vör de School all vun Mittwuch an mit, åvers mit dat Vergnögen güng dat eerst sünnåvendnåmiddåågs, akrååt Klock twee, los.

An 'n 12. Juni, fief Dååg, vör dat de Football-Weltmeisterschaft in de Swyz in de Gangen keem, weer dat ja all meist Sommer un de Sünn stünn an 'n Heven, freu' sik mit de Gören, dee nu, so gau, as se dat blots kunnen, nå den Gillplatz stromern dän.
De Bargstrååt weer ünner bi "Fisch-Ballauf" afsparrt un de eerste Buud, de een in de Mööt keem, dat weer 'n Scheetstand bi 't Herrenhuus vun Siemsen, un dorneven, dor harr sik dat eerste "Original" henplantet: "Kalli Henzel macht bum-bum" mit sien Schippsschaukel. "Hee is man blots 'n Handbreet grötter as 'n Swien", sä'n de Lüüd domåls all, weer jümmersto gnadderig as blots wat, seet mit sien lütt Trummel op so'n Podest un weer den ganzen Dag as wild an't Trummeln, na dee Musik, meerstendeels Märsche, dee mit sien veer Schippsschaukeln leep.

In Richtung "Linnenhoff" stünn, för Klås all de Johrn nich wegtodenken, Willi Quade, een stååtschen Bäckergesell vun de Backstuuv "Bäcker Bernhardt". Hee verköff dor keen Stuten, nee, Ies verköff he, Eerbeer- und Vanilje-Ies, een Kugel — un dat weer ok noch 'n Kugel! — teihn Penn! Hier weer Klås also glieks de eersten twee Grüschens losworrn.

Mit de Wustbuud vör den "Linnenhoff" harr Klås nich so veel mit in 'n Sinn un ok mit dat Karussell gegenöver nich, dat weer em för dat beten Gejuckel eenfach to düer. Denn, 'n lüttet Stück wieder, kunn Klås ok wedder nich eenfach so an vörbi. In 'n Achtergrund dreihten sik twee Schieven, spiralförmig, un in 'n Vördergrund geev dat leckeret Soft-Ies, mit Schokoladenstreusels op, un de Verkoopsstand heter — richtig — "Carls-Ies"; wedder müssten twee Grüschens an glöven!

Ja, un hier, gegenöver vun "Carls-Ies", stünn denn dat drüdde "Original", wat in de Anfangstiet ok jümmers egenoordig bestaunt worr. 'n echten Chineesen weer dor achter den Verkoopsthresen un röör vun morgens bit åvends in so'n groten, kuppernen Ketel herüm, in dee so leckere Mandeln, mit Zucker dor op, brennt worrn. Op 'n Torüchweg güng man üm dat Karussell rüm, in de Norderstrååt rin, wor ok noch 'n Zuckerbuud mit all de söten Zuckerstangen, "Liebesappeln", "Türkisch Honnig" un so wieder opstellt weer.

Dåågs vörher harrn de Kinner ut 'n Knick sowat twee Meters lange Twiegen rutsneden un dee worrn Sünndagmorgen mit Blomen smückt, för den Umtog bi de Kinnergill, an dee jümmers 'n Barg Gören bedeeligt weern.

Dat güng denn 'n ganzet Stück dörch Borby, un dat Enn heter: Schoolhoff, op dee 'n Telt opstellt weer.
Hier, an den Ingang vun düt Telt, harrn Klås un 'n poor anner Kinner keen goots Andenken an, denn hier worrn blots dee rinlåten, vun dee de Öllern ok in de Gill weern. Mit ehr lütten Stupsnäsen keken de Utsparrten jümmers wedder dörch de Ritzen un kunnen denn seh'n, wordennig sik de Kinner dor binnen an Koken un Kakau ehr'n Buuk vullslogen. Dotomålen 'n truerige Angelegenheit, so dücht Klås dat ok hüüt noch, åvers dor müssten se dörch.

Domåls; un noch 'n lange Tiet dornå, weer de Mååndag de Höövtdag. Fröh morgens worr de König vun't Johr dorvör vun tohuus afhåålt, denn güng't nå 't Pasterååt, vun de Norderstrååt in de Pastorenweg rin, un vun dor trock de lange Tog, domåls hunnerte vun Minschen, jung bit oolt, nå 'n Scheetplatz, an de "Letzte Pappel" in Borby-Oost, wor de niege König utschåten warrn schull. Jümmers vörut de "Twölferwågen" mit de Öllerslüüd, vör den Speelmanntog, dor achter de ole König, links un rechts mit sien Juch-Fruens in de Arms, un denn keem 'n lange Tog mit dat Footvolk vun den König, sien Borbyer Ünnertånen.

Dat Scheten trock sik över den ganzen Dag hen, so dat twischendörch 'n Masse Tiet to'n Vergnögen bleev. De Hauptattraktschoon weer denn dat "Fåhnenschwenken", wat Huusmeister Julius Lietz, låter Emil Schnoor, "Lorne" Marckardt un nu Achim Fey, ünnerstützt vun twee Trummlers mit ehr Trummelwarvels, kunstvull dörchführen dän, worbi all de Tokiekers de Mund apen ståhn bleev, vör luter Staunen un Bewunnern.

Dree Dååg weern ok de flietigen Muskanten vun den Speelmannstog in de Gangen. Dat vele Marscheern, de lange Tiet op de Been, un vör allen ... hier mål 'n Lütten, dor mål 'n Lütten, dat weern Strapazen, un Klås kunn se dat genau anseh'n, wor möör se weern. Åvends, wenn de Königsschööt fullen weer, harr so männicheen Malöör mit sien runnen Fööt un weken Kneen, åvers wenn 't ok swoor full — all kemen se wedder op ehr, wenn ok jackeligen, Been to Ståhn.

Seeg heel lustig ut, un de Kinner harrn ok ehr'n Spååß an dat schunkelige Marscheern, wenn denn de niege König nå 't Festtelt bröcht worr. Un Klås? Wenngliek doch all Trummlers un Piepers in wittet Tüüch weern, he hett to dee Tiet de eersten "Blauen Jungs" kennenlehrt, ehrdat 'n poor Johr låter de echten "Blauen Jungs", de Marine-Suldåten, in Eckernför statschoneert worrn.

In't Telt hebbt se denn bit in de fröhe Morgenstünnen fiert, åvers, ok nich to vergeten, dat "blaue Oog", wat sik de een oder anner hålen dä, wieldat hee 'n anner Menen harr as sien even noch beste Fründ.

Twintig Dååg låter worr in ganz Düütschland fiert, denn — in't Endspill vun de Football-Weltmeisterschaft geev Düütschland de favorisierten Ungarn mit 3:2 Toren 'n groten Korv un worr to'n eerstenmål Football-Weltmeister. Dat weer an'n 4. Juli 1954.


9.6.2022

 


na baven