De 13. November 1872

Text: unbekannte Verfatersch
Biller: Rudi Witzke


Ut "Das kleine Wochenblatt und Bekanntmachungen Zingst auf Zingst", den 10. vun'n Nevelmaand ut dat Archiv von Knud Bussert ut Flintbeck:

Hüüt, an'n 13. vun'n Nevelmaand, kümmt de Erinnernsdag wedder an de grote Stoormfloot vun 1872.
Up'n Padd sett vun dat in de Karkenchronik vun Pastoor Krause Schrevene as ok verschieden Zingster Erinnern is een Lesersch so gaud, dat Blatt een Gedicht to Verfügung to stellen, dat sik mit de Begevnisse un dat bi de Flaut Dörchmakte befaat. Dat Gedicht is afdruckt in dat vörliggen Orginaal vun de de "Baltischen Zeitung Stralsund" (jetzt Stralsunder Tagesblatt) vun Sünndag, den 22. vun'n Christmaand 1872. As Verfatersch is dor "….y" angeven.


Dei Stormflaut up'm Zingst, 13. November 1872

Wat hault so holl?
Is't Nuarost?
Kuum is't Tagesgrauen,
Noch narrens wat tau schauen,
Dei Häben so döstergrau
In'n derr hätt keiner Rauh.
Ud so sei rutekieken,
Vöer Schrecken sei trüchwieken,
Dei Noarost düller pfeift,
Rundüm, all Water steiht!

'N bäten in't jo man
Nick schlimm dit ward'n kann,
Ditt häbb'n w' all ihrer hat
Unt 't in'ne Gründen wöre natt!
't hütt nich vael tau lieden,
Une schützt dei Darss, dei Dünen!
So tröst't sich 'n Jerer,
Is bön' ok wol dat Wärer.
Doch dit was kuss gedacht,
Dann koem dat all mit Macht,
Ein Brüllen was't, ein Susen,
Ein Strecken und ein Grusen,
Dei See koem angestörmt,
Dei Wellen, huushoch getörmt.
Dei Dünen und Wall wur'n wegräten,
Dei See keem astaubräken,
In Hinen Wogenschlag
Sprützt Water bet ünnern Dack!

Do wier kein langes Süfzen,
Dei Plaut künn einen erielen,
Tau Böhn rin Jerer tracht,
Dei meisten noch halw nakt.
In Angst sei doa wol seeten,
Taun Himmel, fromm, sei flehten:
"Oh Gott! In diene Allmacht grot,
Ker' uns doch ut disse Not!"

Aenzelt liegen dei meisten Hieser,
Hunnert Schritt, ja oft noch wierer,
Kitt oan taun Nahwer hentauloopen,
Kit uwacke Stimm kuüd antauropen.

Ein Kathen stünn up'n Zingst ok so
Den Timmermann Bussert hoert hei tau;
Lei sülwst dei nächste Nahwe an,
Lickers ein ganz Kod'n noch von.

Doa ünnern Dack, in Angst un Sorgen,
Hat sick 'ne Mutter mit vier Kinner borgen
Dei öwerrumpelt von dei Plaut,
Seten doa, halw nakt und blot.
Dei Nuarost pfeift, dei Nuarost sus't,
Dei See, dei towt, dei See, dei brust.
Hoch öwerflaut't dei ganze Uart,
Reet Stall un Timmer mit sick fuart.

Dat Veih, dat brüllt,
Vull Angst erfüllt,
Dat künn tau Dakn nich krupen,
Müßt jammerlich versupen.
Dei Storm, dei hult, dei See, dei zischt
Dat Water brakt, dat Ganz ein Gischt.
Un ümmer höhger ward dei Plaut,
Un ümmer gröter ward dei Not,
Un ümmer duller rullt dei See,
Un ümmer arger ward dat Weh!
Dei arme Fru mit ehr vier Kinner,
In gröttst'Gefoahr up dat lütt Timmer;
Denn olt un swack wier dei Katen,
Rutenoacht meist alle Pnaken
Ok dei Hinnenwand' all ruteschält
Up'n Böghn dei wille See all spölt,
Dei Schoßstein runnefollen,
Doa wier kein länger Hollen. –
De Kinner steck sei dörcht't Schoßsteinlock
Mit nau'r Not nah't Dack herop,
'ne Lerre wier nich up den Böähn,
Harr naug tau dauän, dat's sülwst rupkeem.

Was't binnen all bös, wiert Buten noch mihr,
Dat Stormgetös'smeet s' runne schier,
Müßten krampfhaft sick anklammern
In Angstgeschrei un Jammern,
"Oh Gott! In'n hohgen Häben,
Schütz doch uns armes Läben!"
Un ümmer grötter dei Gefoahr,
Un ümmer noch kein Rettung dor!

Ein Jerer harr mit sick tau dauhn,
Künn nicks von sienen Nahwer sehn,
Wüst nich wie grot dei Not bie dei,
Ob 's nich verschlungen all von dei See.
Ok Bussert wull sien Veih just bargen,
'n Poor Kouh, 'n Swien un ok 'n Farken.
Doch plötzlich sägt he: Hork! wie mi dücht,
Möst dat sin ein Hülpgeschricht!
Bald lu't, bald ein Gewimmer,
As wieren doabi lütt Kinner,
Mi schient, as is't von hier nich wiet,
Honkt upen dei Luak up'e Ostesiet.
Zwoar taus Sehn em dit sihr wenig nützt,
Denn in'ne Ogen em dat Water spritzt.
Doch trutz See-, trutz Stormgewalt,
Von'n Katen keem't, dat hüert hei bald.
Laat nu dat Veih man sin,
Haal'st da die nahsten rin!
"Ähr' Rettung will ick unnernähmen,
Kost't ok mien eigen Läben!
Fief Menschenleben sünd tau reren dor,
Ick sett man 'mien Ein in Gefoahr."
'N gräßlich Anblick zeigt sich dor,
Wie schrecklich sei sünd in Gefoahr,
Nich lang mihr kann dei Katen stahn,
So as dei Wellen doargegen gahn.
Dor is kein lang Besinnen,
wenn mi dat sall gelingen.

He führt dat ut, wat he sick nehm vöer
Rasch run dei Trepp un ut dei Döehr,
Ahn Pollt, ahn Boot, ahn All's
In'n Water bet an'n Hals,
Henn, dörch Wogenschwall nah'n Katen
Wull dor dei Mutte faaten,
Doch sei verweigert't mittaugahn,
Wull eh're Kinner jo biestahn. –
So grippt hei denn nah't ierste Kind,
Un ielst trüg mit, ganz geschwind,
Langt dat sien Fru nah't Finster rin,
Kiehrt hastig dreimal werre üm,
Gott sei Dank! 't ward em glücken,
Tau bargen ok dei annern Lütten!

Dei brave Mann acht't kein Gefoahr
Was glieks werre bie de Mutte doa,
Dei all beswiest vöer luter Schrecken,
Müßt s'mit Allgewalt dörch't Water trecken.
Hei nahm all sien Kräft tausamen,
Ok hei was taun Verklaamen.
Doch Gott geew em Kreft un Stark,
Bet ganz gelung'n dat Rettungswark!

Doch jämmerlich was't, wieldes, o weh,
Versöep den Braven all sien Veih.
Forscher noch de Nuarost störr,
Duller noch de Seegang wörr,
In Beholl wieren sei kuum in't Drög',
En fuats dat Dack tausaamenflög,
Dei Branding so dorgegen stün,
Dat dei ganze Katen tau Grunde güng.
Sei dankte ehren Schöpfer
Mit Tränen ehren Retter.

Svieg man still, Dank will ich nich,
Ick dear nich mihr as Minschenpflicht.
Sien Fru, dei sägt: Gah nu tau Berr doch, Bussert
Büst ganz verklammt, di schuttert.
Ei Mutte, wat loat mi man sin
In mien smiet man dei Göhren rin,
In dien kann sick dei Ollsch upwarmen,
Kiek, wo se bäwern, is taun Erbarmen.

Wildeß in'n Aben wilk Füer maken!
Un föer en heiten Kaffe kaken.
Ick treck mi dröges Tüch werre an,
Wer weit, wat noch passieren kann!
Uns' Huus, dat is oacht sicher un goot,
Künn wen onners noch helpen ut dei Not.

Oh! ädl' Mann, oh! braver Mann!
Kein Minsch di't lohnen kann,
Du wist kein Low, kein Dank doa föer,
Häst't Hart up rich'ge Stäer!

Sägst: 't wier man Minschenpflicht
So laet mi denn in mien Gedicht
Besingen dien ädle Tat,
Kann ick't ok man in swacken Maat,
So hochharzig is s', so hocherhaben,
Dat s' nimmer naug verharrlicht, naug tau laaben,
Un't Keinen ward gelingen
Nah Gebühr sei tau besingen!
Doch Jeremann mört s' hüeren,
Di, braven Mann tau achten un tau ihren!

Noch stundenlang dei Nuarost brüllt,
Noch stundenlang dat Water rullt.
Dunn sprüng dei Wind nah Südösten rin
Un Jerer beedt mit frommen Sinn,
Dat nu dei Plaut 'n End,
Un Gott dat Slimmst avwendt.
Up Den will'n wi uns stützen,
Mög' uns ferner föer beschützen!

Barth, im November 1872


De Fru mit de fief (?) Kinner, vun de in dat vorstahn Gedicht vertellt ward, hett Möller heiten. Ehr Mann föhrte to See. An de Steed vun dat instörte Huus wöör dat nu nieg upbuut Huus vun "Engel-Friedenseiche" bewahnt.

Dat öllst vun de domaals retten Kinnder, later Kaptein Carl Möller, stürv an'n 27. vun Nävelmåånd woll in dat Johr 1943 in dat Öller vun 69 Johren in Borth.
As üterlich Teiken för dat verdeinte Utteiken kreeg de Schippstimmermann Heinrich Bussert domalige Tieden de "Rettungsmedaille am Bande" un en Taschenklock mit de Inschrifft vun dat Begevnis.


Een vörpommersch Sipp, de Busserts
vun Rudi Witzke

Dat weer denn wohrhaftig en tapper Levensredder, domaals in de gräsige Sturmflaut. Un vun Busserts is faken in mien Vertellsel de Reed. Up mien Eck sünd de Busserts an vele Steden togang west un sünd noch togang. So spelten se in mien Leven ok en Rull.

Dor is toeerst maal de Schaulmeister Bussert in Müggenborg up’n Zingst, Naver un Kolleeg vun Vadder in Sunsche Wisch up’n Zingst. Hei paßte up mien Öllern, de jungen Lüüd, un ehren lütten Jung Hans up. Se dörften em nich alleen laten un na’n Strand runnergahn. Dään se dat doch, denn stünn hei in de Huusdöör vun dat Schaulhuus vun de Sunsche Wisch, un dat geev en Gardienprädigt.

Landeinen gegenöver vun de Sunsche Wisch harr de Buur Werner Bussert in Kinnbackenhagen en Buursteed. Hei orrer Sein Vadder weern „Bedarfsfährleute“. Nu is en Nafohr up den Hoff. Hei hett poor lütte Ferienhüüs buut und wirtschafft up sien Land. Busserts in Kinnbackenhagen weeren uns „Uns Puurt to’t Paradies“. Sien Vadder behööl sien Levlang den em vun sien Mudder em leivvull geven Naam „Heuning“. De müßt een graad Föhr pläugen können. Dat wull sien Mudder. Un de Enkelsöhn deit dat na 80-90 Johr jümmer ganz bestimmt. Woll wiet över 100 Johr sünd Busserts dor as Buurn togang. Een Fähr bedrievt se nich mehr.

Een Bussert harr en Insel in’n Bodden to eigen. De Liehrer Hans Giede bi em hett liernt, Speck övern Dumen to snieden un mit’n Stück Broot un’n Sluck mit Vergnäugen to eten. Disse Bussert hett sogoor dor up’n Kirr sien Graff.

In mien Mudders Generatschoon weren Mieke Busserts un Mudders Vadder Friedrichs Landnavers as Buurn in dat Dörp Sievertshagen. Mieke un mien Mudder weern Frünninnen. 1945-1947 kemen de beiden Fruuns in Papenhagen wedder tosamen.

Un Tante Mieke hett mi Wiehnachten 1945 den Kauken backt, dat weer en besünner Hillig Avend.

Tante Mieke heiraadte na Papenhagen hen. Mit ehr Dochter Eva un ehren Mann sünd wi na de Wenn veel tosamen. Eva sorgt dorför, dat ik nich vergeet, woans Tollatschen un Wittsuur ut Poten, Fläugel un Hals vun de Ånten smecken. – Ik segg hier nich, dat ok de jümmer wedder späulten Darms von de Ånten dortau bruukt warden.

Een direkte Nafohr in Sievertshagen is Hinnerk Bussert, en stämmige Eik ut’n Abtshäger Holt. Ik weer na de Wenn inlaadt to de Fritz-Reuter-Daag in Stavenhagen. Ik schull dor wat vörläsen. Un dat klappte ok ganz gaut. De Sievertshäger un Papenhäger weern an’n letzten Dag to’t Tohüren kamen. Ik weit nich, woans dat keem: Dat „Publikum“ keem mit mi un ik nich mit jüm trecht. Dor reep Hinnerk in en Paus vun achtern dörch den Saal: „Rudi, kumm, wi sünd hier nich richtig, laat uns annerswo en Beer hebben. Hier is Utland.“

Un denn duukt hier in Holsteen en hoge Offzeer a.D. vun de Marine, Knud Bussert, up. Hei söcht iernsthaft un flietig as Åhnenforscher na sien Vörfohren. Hei weit bannig veel un findt jümmer miehr. Ik wünsch mi, dat he maal allens in en Bauk tosamenschrifft.

Busserts un Vörpommern, de höört tosamen. Kannst hier an seihn: Eva un Fritzens Söhn is en Elektroniker. Hei paßt up alle Lüchttörm an de Oostsee up un kuntrulleert sei, dat de Scheep den rechten Weg fünnen. Harr hei maal de Lüchten utschalt, harr dat en schöön Dörcheenanner geven. Hüüt is aver meistens allens anners. Dat geiht mit Radar un so. Aver de junge Bussert paßt nu mit de niege Technik wieder up, dat de Radarschirms richtig ehr Strohlen utsennen. Dat is sekerer as so en old Lüüchtfüür, aver Stormflauten köönt se ok nich uphollen.


12.11.2009


na baven