Oorndank 2012 vun Rudi Witzke |
|||||||||||
Mütt wi nu, wo wi den Mais in de Gäärtöörm smieten un Strom un ok woll Benzin ut maakt, uns Sitten un Bruukdoom ännern? De Derten freet Soja un wi ehr Fleisch. Mütt wi nu dat Soja orrer de Derten fiern orrer bloots noch de Gäärtöörm? Vele Lüüd schall dat up uns Eerd geven, de Hunger hebbt. För de weer Mais, Soja un Fleisch Leven retten Nohren. Dat weit wi. Uns nu seggt se, dat wi aver Biogasenergie bruukt, dat wi vun den Atoomstroom wegkaamt. Wat nu?
Faken heff ik vör Johren gegen den Hunger bi de eenen un dat Prassen bi de annern schreven. Wat dat Gegenangahn wat bringt? Ik glööv, bloots in den Ogenblick, denn aver gaht wi an uns Käuhlschapp un sorteert de aflopen Noren rut un smiet se in de Tunn. Mandaag ist "Müllabfuhr". Bit to de neegst Müllabfuhr reikt een slecht Geweten meist nich. For 310 € Nohren smiet wi pro Kopp in't Johr in de Tunn. An'n 19. Juni 2009 keem dat över BBC, dat nu offiziell een Milliaard Minschen hungern. Denn will ik nu maal över Bruukdoom to Oorndank in anner Ecken vun uns Ierd wat seggen orrer wat de ok dit Fest afschafft hebbt orrer wat man sik över Bläuhen, Wassen un Riepen, över Sünnenschien un Regen to rechte Tiet freugt. Anner Länner, anner Bruukdoom
Veel vun dat Buukddom, wat de olen Römer un Germanen fierten, ward ok hüüt noch so fiert. So hangt wi Düütsche Kränz un Kronen up. Wenn een miehr weiten will, ik heff dat hier opschreven. In Frankriek, wo de Wiendruven en groot Rull för de Landwirtschaft spelen, ward Oorndank ierst na dat Druvensnieden fiert. In Japan fiert se mit Ries in de Shinto-Tempels ehr Dankfest för
Nohren för dat neegst Johr.
In de USA is dat de Thanksgiving-Day. Dat is en besünners wichtige Fierdag, den de Pilgrim Fathers inföhrten. Dat geiht dorbi verschieden to.
De Pilgervadders orr Pilgrim Fathers, Inwannerer in't 17. Johrhunnert, dankten Gott för de niege Heimaat un Eten un Drinken, för Leven up en Flack Ierd. Ehr Nakamen sünd hüüt in de USA un Canada so vele, dat se bi Thanksgiving un Danken un Laven schon den Toon angeevt. Dor ward nüms Präsident, de nich Gott för de Oorn danken deit. De Pilgervadders weern besünnre Christen. In Englang wöörn se jagt. 1620 seilten se mit de "Mayflower" in de Niege Welt un buuten sik un ehr Nakamen mit Hülp vun Indianer ehr "Riek" up. As Bruuk steiht bi Wikipedia: "Zum traditionellen Thanksgiving-Essen gibt es Gerichte, die es schon beim ersten Thanksgiving-Fest gegeben haben soll: einen gebratenen und gefüllten Truthahn (Roasted Turkey) mit einer reichhaltigen Auswahl an Beilagen."
Dat hett ok anner Amerikaner geven, de tosamen mit de Ur-Inwahner, de Indianer, Oorndank fiert hebbt. Wat dat hüüt noch daan ward, dat weit ik nich.
Dat öllste Oorndankfest fiert woll de Juden. Se nöömt
dat Laubhüttenfest.
Un se buuen sik, wo Platz is, Hütten, de minnst drei Sieden hebben mütt. Se buuen se up'n Balkon, vör de Garaasch, in Parks, wo se in Rauh danken köönt. Ok de, de noch so een lütt beten jüüdsch sünd, fiert dit Fest.
In den Islam kannst den Ramadan, den Fastenmaand un dat doran ansluten Fest Fastenbreken mit dat Oorndankfest verglieken. Vun Sünnenupgang bit Sünnenunnergang ward veel beedt un afsluut fast.
Dat Enn vun de Fastentiet, dat Fastenbreken vun Ramadan is denn en Festdaag, wo dat gaud to eten gifft. Wi hier in de EU-Länner sünd nu aver mehrstens "weltliche",
miehr upklärte Minschen, wat heiten deit, dat wi an Gott un solk
Geheimnisse nich glöven. "Bank", "Euro",
un "alternative Energie, Festgeld, Aktie und Hypothek" sünd
denn ehrder uns bekannte Wöör, ja un denn noch "Mehrung
des Bruttosozialprodukts". Dat's wat Handfastes. Wenn dor Perzente
in de rechte Richt sik ännern, denn mütt fiert warden. Tominnst
de, de Aktien hebbt. Mit Schampus natüürlich! Dor gifft dat keen Seimannslüüd miehr, dor treckt keen Pierd de Drillmaschin, allens is motorisiert. Weitenfeller mütt den Mais wieken. Dat is nu maal bi't Wiederkamen so.
De Ackernutzungsingenieur vun hüüt, fräuher hebbt wi Buur up ehm seggt, sitt in en Stuuv an en Stüür-PC, un buten gäärt de Mais un de Güll un gammelig Noren un dat, wat de Fiensmecker nich vun ehr koles Büffet in't Restaurant mit veer Stierns nahmen orrer bi de Menus över laten hebbt, allens digitaal kuntrulleert un stüürt. "Tempora mutantur, et nos mutamur in illis," seggt hei to di, wenn du ehm an Oorndank erinnerst. Minnst poor Generatschionen mütt wi aver noch töven, ehrdat
de Buur ganz un gor vergeten is un wi dat "Fest vun de Gäärtürm
un Windmöhlen un langen Leitungen" fiern daut.
Richtig, ik wull dat ja noch översetten: "Tempora mutantur,
et nos mutamur in illis." Dat hebbt wi wohrhaft gaud trecht kregen. Dat köönt de armen Slucker, de bloots för en Tiet en Arbeit hebbt, fiern orrer de, de arbeiden un dortau noch för blaren Kinner sorgen mütt. De hebbt sülvst Schuld. Un för Hartz-IV-Minschen is in de Narko-Welt keen Platz. Wi schuft ok un maakt uns Geld, aver uns Lohn passt nich in lütte Tüten. Wi sünd even beten wat plietscher.
Denn heff ik avers noch över wat anners nadacht, wat mi een vertellt hett: In Süüdoost vun China un in Taiwan, dor fiert se en Dankfest vunwegen dat gaude Wassen vun Planten und Deerten tosamen mit en Dankfest in Erinnern an ehr storven Öllern un Ahnen. Se laavt ehre Götter. Oorndank un Ewigkeitssünndag an een Dag! Dor kümmst in't Grüveln. De Dank an de Götter lücht mi glieks in. Wokeen kann solk Wunner daun, ut en lütt Samenkoorn to staatsche Planten warden to laten? Wi hebbt dat jümmer besünners bi de Mahnblaumen belevt. Dat is en Wunner. Dat is de Deil vun dat Geheimnisvulle. Un nu fiert se an dissen Dag aver ok en Erinnern an ehre Storvenen. Wokeen hett för sorgt, dat dat Wader nich över de Feller swemmte? Ok de storven Vadder un Unkel mit ehre Dieke! Un den sien Vörfohrn. Un se hebbt Windrööd mit Pumpen upstellt un dat Wader afpumpt. De Rööd loopt hüüt noch. Dat Wader an de Planten bringen is en hoge Waderkunst. Wokeen hett Bööm plant, dat se vör den Storm schulen un de gaude Ierd nich in een Sandstorm wegweiht ward? Wiss de Opa un den sien Vadder! Wokeen hett de besten Deerten för de Wiedertucht utsöcht? Dat weer een vun de Ahnen. Wokeen hett de Junglüüd den rechten Ümgang mit ehr Deerten un de Ackerie wiest? Dat weern Vadder un villicht de Grootvadder. Un all disse Ahnen hebbt mit den Segen vun de Götter ehr Nakamen en heile Natuur un gaude Planten un Derten erhollen. Dat un noch veel miehr.
Danz un Musik sünd bi dit un anner Feste vun groot Bedüden. Un se bedüden veel, müßt dat bloots verstahn. Wi köönt dat nich verstahn, wieldat wi "säkulaar" sünd. Un de Danzerie un dat Verkleden, dat is wat Archaasches. Wat bedüüdt: "Im allgemeinen wird die Bezeichnung archaisch verwendet im Sinne von 'altertümlich', aber auch 'primitiv'." Un "primitiv" sünd wi nu ja wiss nich. Also mütt wi de Hopserie un ehre Gongmusik nich verstahn.
Wi stellt maal fast: In anner Gegen vun uns Ierd hebbt sik de Tieden ok ännert, und an vele Steden is dat Gaude bewohrt. Villicht singt uns Nakamen ok noch maal na en Iestiet orrer en Grote Flaut: Matthias Claudius: "Das Bauernlied"
|
|||||||||||
30.9.2012 |