Oorndank 2012
orrer
"Tempora mutantur, et nos mutamur in illis."

vun Rudi Witzke


Mütt wi nu, wo wi den Mais in de Gäärtöörm smieten un Strom un ok woll Benzin ut maakt, uns Sitten un Bruukdoom ännern? De Derten freet Soja un wi ehr Fleisch. Mütt wi nu dat Soja orrer de Derten fiern orrer bloots noch de Gäärtöörm? Vele Lüüd schall dat up uns Eerd geven, de Hunger hebbt. För de weer Mais, Soja un Fleisch Leven retten Nohren. Dat weit wi. Uns nu seggt se, dat wi aver Biogasenergie bruukt, dat wi vun den Atoomstroom wegkaamt. Wat nu?


Biogasanlaag Rödinghausen. Fozo TUBS/wikimedia commons

Faken heff ik vör Johren gegen den Hunger bi de eenen un dat Prassen bi de annern schreven. Wat dat Gegenangahn wat bringt? Ik glööv, bloots in den Ogenblick, denn aver gaht wi an uns Käuhlschapp un sorteert de aflopen Noren rut un smiet se in de Tunn. Mandaag ist "Müllabfuhr". Bit to de neegst Müllabfuhr reikt een slecht Geweten meist nich. For 310 € Nohren smiet wi pro Kopp in't Johr in de Tunn. An'n 19. Juni 2009 keem dat över BBC, dat nu offiziell een Milliaard Minschen hungern.

Denn will ik nu maal över Bruukdoom to Oorndank in anner Ecken vun uns Ierd wat seggen orrer wat de ok dit Fest afschafft hebbt orrer wat man sik över Bläuhen, Wassen un Riepen, över Sünnenschien un Regen to rechte Tiet freugt.

Anner Länner, anner Bruukdoom


Chateau de Lussac. Foto Relaisfrancmayne/Wikimedia Commons

Veel vun dat Buukddom, wat de olen Römer un Germanen fierten, ward ok hüüt noch so fiert. So hangt wi Düütsche Kränz un Kronen up. Wenn een miehr weiten will, ik heff dat hier opschreven.

In Frankriek, wo de Wiendruven en groot Rull för de Landwirtschaft spelen, ward Oorndank ierst na dat Druvensnieden fiert.

In Japan fiert se mit Ries in de Shinto-Tempels ehr Dankfest för Nohren för dat neegst Johr.
Ehr Kaiser maakt ok mit.

 


In en Shinto-Schrein (Bild: Wikimedia Commons)

In de USA is dat de Thanksgiving-Day. Dat is en besünners wichtige Fierdag, den de Pilgrim Fathers inföhrten. — Dat geiht dorbi verschieden to.


Pilgrim Fathers bi'n Dankgottsdeenst

De Pilgervadders orr Pilgrim Fathers, Inwannerer in't 17. Johrhunnert, dankten Gott för de niege Heimaat un Eten un Drinken, för Leven up en Flack Ierd. Ehr Nakamen sünd hüüt in de USA un Canada so vele, dat se bi Thanksgiving un Danken un Laven schon den Toon angeevt. Dor ward nüms Präsident, de nich Gott för de Oorn danken deit.

De Pilgervadders weern besünnre Christen. In Englang wöörn se jagt. 1620 seilten se mit de "Mayflower" in de Niege Welt un buuten sik un ehr Nakamen mit Hülp vun Indianer ehr "Riek" up. As Bruuk steiht bi Wikipedia: "Zum traditionellen Thanksgiving-Essen gibt es Gerichte, die es schon beim ersten Thanksgiving-Fest gegeben haben soll: einen gebratenen und gefüllten Truthahn (Roasted Turkey) mit einer reichhaltigen Auswahl an Beilagen."


Thanksgiving: De braden Truthahn...


...un de klassischen Bilagen

Dat hett ok anner Amerikaner geven, de tosamen mit de Ur-Inwahner, de Indianer, Oorndank fiert hebbt. Wat dat hüüt noch daan ward, dat weit ik nich.


Bild ut de Library of Congress


Mose föhrt de Juden ut Ägypten
Photo The Providence Lithograph Company/Wikimedia Commons

 

Dat öllste Oorndankfest fiert woll de Juden. Se nöömt dat Laubhüttenfest.
In de Bibel steiht:

"An'n föfteihnten Dag vun den sövten Maand, wenn ji för juuch Oorn dankt, denn fiert ji söven Daag en Fest för Gott. ... Söven Daag schallt ji in Hütten wahnen. All Inheimschen in Israeel schallen in Hütten wahnen, dorüm dat de kamen Generatschionen weiten, dat ik de Kinner Israels in Hütten wahnen leet, as ik se ut Ägyptenland föhrte, ik, de Ewige, bin juuch Gott."

Un se buuen sik, wo Platz is, Hütten, de minnst drei Sieden hebben mütt. Se buuen se up'n Balkon, vör de Garaasch, in Parks, wo se in Rauh danken köönt. Ok de, de noch so een lütt beten jüüdsch sünd, fiert dit Fest.

 


Laubhütte in wikipedia


Beden in de Tiet vun't Laubhüttenfest.
Digitale Repro Peter Weis/wikimedia commons, Bild vun Fruu Gans

In den Islam kannst den Ramadan, den Fastenmaand un dat doran ansluten Fest Fastenbreken mit dat Oorndankfest verglieken. Vun Sünnenupgang bit Sünnenunnergang ward veel beedt un afsluut fast.


Sünnenunnergang.
Foto Harald Bischof/wikimedia commons

Fastenbreken: En Familje fiert dat Eid-Fest in Tajikistan. Bild wikimedia commons

Dat Enn vun de Fastentiet, dat Fastenbreken vun Ramadan is denn en Festdaag, wo dat gaud to eten gifft.

Wi hier in de EU-Länner sünd nu aver mehrstens "weltliche", miehr upklärte Minschen, wat heiten deit, dat wi an Gott un solk Geheimnisse nich glöven. "Bank", "Euro", un "alternative Energie, Festgeld, Aktie und Hypothek" sünd denn ehrder uns bekannte Wöör, ja un denn noch "Mehrung des Bruttosozialprodukts". Dat's wat Handfastes. Wenn dor Perzente in de rechte Richt sik ännern, denn mütt fiert warden. Tominnst de, de Aktien hebbt. Mit Schampus natüürlich!
Wenn uns Kinner di de "Elektronenkaskade bei der Photosynthese" verklaarn köönt, wat bruukt wi dor noch Hülp vun baven?

Dor gifft dat keen Seimannslüüd miehr, dor treckt keen Pierd de Drillmaschin, allens is motorisiert. Weitenfeller mütt den Mais wieken. Dat is nu maal bi't Wiederkamen so.


Sämann vun Vincent van Gogh


Haberfeld in Holstein. Neegst Johr wasst hier Mais. Foto ML

De Ackernutzungsingenieur vun hüüt, fräuher hebbt wi Buur up ehm seggt, sitt in en Stuuv an en Stüür-PC, un buten gäärt de Mais un de Güll un gammelig Noren un dat, wat de Fiensmecker nich vun ehr koles Büffet in't Restaurant mit veer Stierns nahmen orrer bi de Menus över laten hebbt, allens digitaal kuntrulleert un stüürt. "Tempora mutantur, et nos mutamur in illis," seggt hei to di, wenn du ehm an Oorndank erinnerst.

Minnst poor Generatschionen mütt wi aver noch töven, ehrdat de Buur ganz un gor vergeten is un wi dat "Fest vun de Gäärtürm un Windmöhlen un langen Leitungen" fiern daut.
Aver villicht kümmt vörher denn en Klimaännerung un 1000 Johr wöste Tieden, bit dat wedder en Buur den Samen up Land streugen kann.


Maschinen bi de Aarn. Foto ML

Richtig, ik wull dat ja noch översetten: "Tempora mutantur, et nos mutamur in illis."
De Tieden ännert sik, un wi ännert uns in de Tieden.

Dat hebbt wi wohrhaft gaud trecht kregen.
Wat hebbt wi allens in de letzten föftig Johr ännert! Un dat geiht so wieder.
Un villicht hebbt wi ok dat Klima ännert. Na denn!
Laat de Melanklüterigen man anken, schreven steiht un dorna willt wi leven: "Heute leben wir in einem narzisstischen und absolut spaßorientierten Zeitalter: Jugendwahn, Schönheitschirurgie, Castingshows." Wi bruukt Nervenkeddel, wat fröher en Kick weer. Hüüt heit dat Narko-Kaptalismus. Nix Nieges. Narko kümmt vun Narkoos, un de steiht för dat Lengen na'n Kick. Den kannst di bi't Dükern mit de Haifisch inhanneln orrer bi en Hunnen-Sleden-Kurs in den Snee vun Lappland, kannst, wenn Moos hest, ok mit en U-Boot na de Titanic daalföhrn. Nich so düür is de Looktours-River Raftin Tours from Las Vegas. För Oorndank un so'n Kraam, villicht noch in de Kark, hebbt wi keen Lust un keen Buck up.

Dat köönt de armen Slucker, de bloots för en Tiet en Arbeit hebbt, fiern orrer de, de arbeiden un dortau noch för blaren Kinner sorgen mütt. De hebbt sülvst Schuld. Un för Hartz-IV-Minschen is in de Narko-Welt keen Platz. — Wi schuft ok un maakt uns Geld, aver uns Lohn passt nich in lütte Tüten. Wi sünd even beten wat plietscher.


Mahnsaat.
Foto Andreas Kaiser/Wikimedia Commons

Mahnblaum

Denn heff ik avers noch över wat anners nadacht, wat mi een vertellt hett: In Süüdoost vun China un in Taiwan, dor fiert se en Dankfest vunwegen dat gaude Wassen vun Planten und Deerten tosamen mit en Dankfest in Erinnern an ehr storven Öllern un Ahnen. Se laavt ehre Götter. Oorndank un Ewigkeitssünndag an een Dag! Dor kümmst in't Grüveln.

De Dank an de Götter lücht mi glieks in. Wokeen kann solk Wunner daun, ut en lütt Samenkoorn to staatsche Planten warden to laten? Wi hebbt dat jümmer besünners bi de Mahnblaumen belevt. Dat is en Wunner. Dat is de Deil vun dat Geheimnisvulle. Un nu fiert se an dissen Dag aver ok en Erinnern an ehre Storvenen.

Wokeen hett för sorgt, dat dat Wader nich över de Feller swemmte? Ok de storven Vadder un Unkel mit ehre Dieke! Un den sien Vörfohrn. Un se hebbt Windrööd mit Pumpen upstellt un dat Wader afpumpt. De Rööd loopt hüüt noch. Dat Wader an de Planten bringen is en hoge Waderkunst.

Wokeen hett Bööm plant, dat se vör den Storm schulen un de gaude Ierd nich in een Sandstorm wegweiht ward? Wiss de Opa un den sien Vadder!

Wokeen hett de besten Deerten för de Wiedertucht utsöcht? Dat weer een vun de Ahnen.

Wokeen hett de Junglüüd den rechten Ümgang mit ehr Deerten un de Ackerie wiest? Dat weern Vadder un villicht de Grootvadder.

Un all disse Ahnen hebbt mit den Segen vun de Götter ehr Nakamen en heile Natuur un gaude Planten un Derten erhollen. Dat un noch veel miehr.


Danz in Taiwan. Foto news.cn

Danz un Musik sünd bi dit un anner Feste vun groot Bedüden. Un se bedüden veel, müßt dat bloots verstahn. Wi köönt dat nich verstahn, wieldat wi "säkulaar" sünd. Un de Danzerie un dat Verkleden, dat is wat Archaasches. Wat bedüüdt: "Im allgemeinen wird die Bezeichnung archaisch verwendet im Sinne von 'altertümlich', aber auch 'primitiv'." Un "primitiv" sünd wi nu ja wiss nich. Also mütt wi de Hopserie un ehre Gongmusik nich verstahn.


Kultische Masken vun annerwegens: Primitiv?

Wi stellt maal fast: In anner Gegen vun uns Ierd hebbt sik de Tieden ok ännert, und an vele Steden is dat Gaude bewohrt.

Villicht singt uns Nakamen ok noch maal na en Iestiet orrer en Grote Flaut:

Matthias Claudius: "Das Bauernlied"

Im Anfang war's auf Erden
Nur finster, wüst und leer;
Und sollt' was sein und werden,
Mußt' es wo anders her.

So ist es hergegangen
im Anfang, als Gott sprach;
Und wie sich's angefangen,
So geht's noch diesen Tag.

Wir pflügen und wir streuen
Den Samen auf das Land,
Doch Wachstum und Gedeihen
Steht nicht in unsrer Hand.

Der tut mit leisem Wehen
Sich mild und heimlich auf,
Und träuft, wenn wir heim gehen,
Wuchs und Gedeihen drauf.

Der sendet Tau und Regen
Und Sonn- und Mondenschein,
Der wickelt Gottes Segen
Gar zart und künstlich ein.

Und bringt ihn denn behende
in unser Feld und Brot,
Es geht durch unsre Hände
Kömmt aber her von Gott.

Was nah ist und was ferne,
Von Gott kömmt alles her!
Der Strohhalm und die Sterne,
Der Sperling und das Meer.

Von ihm sind Büsch' und Blätter,
Und Korn und Obst von ihm,
Von ihm mild Frühlingswetter
Und Schnee und Ungestüm.

Er, Er macht Sonnaufgehen,
Er stellt des Mondes Lauf,
Er läßt die Winde wehen,
Er tut den Himmel auf.

Er schenkt uns Vieh und Freude
Er macht uns frisch und rot,
Er gibt den Kühen Weide
Und unsern Kindern Brot.

Auch Frommsein und Vertrauen,
Und stiller edler Sinn,
Ihm flehn und auf Ihn schauen,
Kömmt alles uns durch Ihn.

Er gehet ungesehen
Im Dorfe um und wacht
Und rührt, die herzlich flehen,
Im Schlafe an bei Nacht.

 

Darum, so woll'n wir loben
Und loben immerdar
Den großen Geber oben.
Er ist's! und Er ist's gar!"


Wetenfeld, Grimmelsbarg/Holstein. Foto ML


30.9.2012


na baven