ArachneDe Sünnschienkieker vertellt von de

Goorn-Krüüzspinn
Araneus diadematus


De Biller köönt Se per Klick vergröttern!
Torüch kaamt Se denn mit'n Zurück-Knoop vun den Browser.

  • Spinnen — Arachnida — sünd Glederdierten (Arthropoda), un de Goorn-Krüüzspinn is ok een dorvon.
  • Se höört to de echten Radnettspinnen.
  • Se warrt meist bi 2 Johr olt.
  • De Liev von de Fru is bit 18 mm groot, de von den Mann bloots 6 bit 12 mm.
    De Farv is geel över orange un bruun bit swatt
  • Foder: Lütte Insekten, de se in ehr Radnett fangt un mit ehr Gifttangen lahm makt or doot. Denn gnabbert se se mit ehr Tangen ut, bit bloots noch de Hüll dor is.
  • De Hochtiet is in tweten Levensjohr in'n August/September.
  • De Spinnenfru spinnt mehrmaals so bi 50 Eier in'n gelen Siedenkokon un verstekt se. Bi den letzten Kokon starvt se meist.
  • De Lütten krupen noch vör den Winter ut'n Ei, aver se blieven noch bit April/Mai in den Kokon binn.
Arachne bi de Arbeit
Foto: Antje Heßler

Hu, wat süht se gräsig ut! Mit de swatten Punktogen un dat Krüüz op'n Rüüch. As wull se seggen: "Vörsicht! Giftig!" Stimmt jo, giftig is se, aver nich för uns Minschen. Dat schafft se bestimmt nich, Minschen ümtobringen. Se is jo man bloots so giftig as'n Wöps.


Foto: Antje Heßler

Ik laat ehr natüürlich in Roh, denn deit se mi ganz un goor nix. De is vergnöögt, wenn se ehrn Freden hett. Krüüzspinnen gifft dat poor hunnert Oorten woll överall op de Eer, alleen in Europa so teihn Oorten. Dorbi is de Goorn-Krüüzspinn bi uns an mehrsten bekannt.

ArachneDe scheune Arachne

Een Morrn in'n September, de Sünn stunn an'n blagen Heben, weer se dor. Ik heff se glieks fotografeert, de pummelige Deern. Se weer so bi annerthalf bit twee Zentimeter lang, harr acht kräftige Been un kunn bannig lopen! Poor Fadens harr se ok al spunnen, mang de Blomen. Ehr Radnett weer noch nich fardig. Or harr ik dat kaputt makt bi mien Rümhanteern?

Ik finn, keeneen kann so scheun Netten spinnen as'n Krüüzspinn. Dat is wohrraftig 'n Kunstwark von de Natuur. Dat witte Krüüz op'n Rüüch, dat sünd fief lütte Farbplacken ut Chitin, so heet de Stoff. Dat gifft mitünner ok Krüüzspinnen, de hefft keen düütliches Krüüz. Makt aver nix.


Radnett. Opnahm: Antje Heßler

En Spinnenleven

De Jungs un Deerns bi de Krüüzspinnen sünd eerst in tweten Sommer richtig utwussen. In eersten Sommer sünd se noch fideel dorbi, bit laat in Harvst dat Nettbuuen to öven. De Spinnen sünd eenfach noch to lütt. In Winter verkruupt se sik in Muuerritzen, ünner Boomwörteln un so. In tweten Sommer, do geiht dat denn richtig loos, so as bi uns mit de scheune Arachne. För de warrt dat nu ok Tiet, dat se lütte Krüüzspinnen in de Welt setten deit.

Radnett. Opnahm: Antje Heßler
Radnett. Opnahm: Antje Heßler

In August or September, villicht ok bit Oktober, is grote Hochtiet, de Fier is aver wat levensgefährlich. De veel gröttere Fru fritt ehrn Mann an levsten glieks bi de Hochtiet op. Dat kümmt dorbi vör, un de arme Keerl mutt meist höllisch oppassen, dat he noch lebennig von dat Aventüüer wegkümmt. Wenn de Mudderspinn den letzten fienen, gelen Siedenkokon mit Spinneneier inspunnen un versteken hett, denn is se fardig mit de Welt. Denn mutt se meist glieks "den Löpel afgeven". Ik denk, den Brögam geiht dat woll korte Tiet later ok nich anners. —

Aver wo is he denn nu?

ArachneSigismund kümmt to Hochtiet

Gistern keem de scheune Sigismund, en blassbrunen Krüüz-Spinnenmann, beten mehr as een Zentimeter groot, bi uns an. He hett 'n dünnen Achterliev, 'ne richtig smalle Talje, as Hardy Krüger jr. or Patrick Swayze in "Dirty Dancing". De Mannslüüt bi de Spinnen sünd all wunnerscheun, dat seggt jedenfalls de Vagels, de jem freten wüllt. Wat'n Wunner, de Spinnenkeerl bruukt doch keen Eier to leggen, dor kann he woll rank un slank utsehn. Kriegen Se maal poor hunnert Kinner op eenmaal, miene Damens, wat Se denn passert!

In Sommer, dat weer so richtig scheun warm buten, do hett uns' Sigismund op eenmaal ophöört mit Nettbuuen. Em weer ganz markwöördig in'n Buuk tomoot. He weev sik en scheunen witten Teppich ut fiene Spinnensiede un legg dor nu ganz penibel sien Sperma op. Dat höört so, denn dat dröff doch nich op de Eer falln. Is doch kloor! Sigismund wuss genau Bescheed. He kratz dat mit sien Klauen tosamen, steek dat in de lütten Büdels, de as Boxhandschen utsehn (Pedipalpen warrt de nöömt, orr ok: Begattungshilfsorgane) un vörn an sien Kopp sünd. Denn maak he sik op Wannerschap. He wull sik'n Fru seuken. Nix anners harr he mehr in sien Kopp.

Endlich harr he ehr nu funnen. Wunnerscheun un groot, 'n staatsches Wievken! Aver uns Arachne, de grote Krüüzspinn, keem nich to'n Vörschien. De seet ünner en Blatt un luuer, wat'n dicken Brummer in ehr Nett flegen schull.

Mien leve Sigismund wuss, wat he wull. As'n hungerigen Karpen schuul he na Arachne hen. He spunn en langen Faden to ehr Nett, dock em fast an un geef ehr, as op'n Morsetaste, mit sien Föhlers Teken. Se schull marken, Sigismund is dor un will Hochtiet fiern. Aver man sutje! Nich so gau! Arachne is'n füürige Jumpfer. De fritt uns Sigismund, wenn he nich oppassen deit.

Vörsichtig un liesen fiedel he mit de vördersten Been op den Faden rümmer, so as Morseteken. "Arachne! Ik bün dor! Markst dat? Kümm, ik heff wunnerbore Samen för di."
Arachne keem ut ehr Netz anklabastert. Se weer fühnsch. "Wat is dat! Wedder keen Brummer? De olle Keerl, de Spinnerich dor, schall afhaun! Ik heff Hunger!"

Sigismund güng gau retuur. Arachne wull em woll freten. Nee, nich mit Sigismund! Nich mit em!

Radnett. Opnahm: Antje Heßler
Radnett. Opnahm: Antje Heßler

Aver na korte Tiet maak he'n niegen Anloop. Sien Leev weer to un to groot. "Arachne, mien wunnerbore Silverfadenspinnersche!", reep he zuckerseut, un düt Maal keem de Goorn-Krüüzspinn mit lütte tierliche Trippelschreet to em hen. So richtig, as Spinnen dat so maakt, mit'n Rüüch na ünnen. "Patsch!" jump he mit alle acht Been op ehrn Buuk un trudel ehr gau den Samen in ehr Eierkabinett. — Keene teihn Sekunden hett dat duuert, denn harr he dat schafft. Mann, wat weer he düchtig!

Sigismunds Enn...?
Is dat Sigismund? Foto: Antje Heßler

Hett se sik dor över freit? Ik weet dat nich. Mutt woll, denn ik heff sehn, bi Meddag rüm is dat nochmaal passeert. Wat'n Glück, se hett em woll nich opfreten. He is afhaut, un ik weet nich, wohen. Or schüll se doch — och nee — och Arachne ——

Nu täuv ik, Arachne schall ehr Eierkokons in mien Blomenkasten versteken.
Noch vördem dat dat kolt warrt, fangt dat in de Kokons ünner de gele Siedenhuut an to krabbeln. Aver de lütten Dierten blieven, so 50 Stück bi'nanner, in ehrn Kokon op'n Hupen sitten, wo Mudder se henleggt hett. Eerst in't Fröhjohr lopen se alleen loos, leernt beten spinnen un weven un sik ameseern, een Sommer lang.

De Biss. Foto: Antje Heßler
De Biss. Foto: Antje Heßler

Un wenn de nähgste Sommer ran is, denn is dat een Dag so wiet. Denn fangt ok de Leev an, un so'n Keerl as Sigismund höört op, Netten to weven, makt sik op'n Weg, söcht sik 'n Leevste un finnt se, sien Arachne, un allns geiht wedder von vörn loos.

Hunger!

Igitt! Dor löppt'n Krüüzspinn! — Würklich? Is dat so eklig? Kieken Se maal nau hen. Is dat nich'n intressante Oort, wo düsse Dierten leven?

Se hebben Bang, se is villicht doch bannig giftig? Bang bruken Se nich hebben, aver beter is dat, se överhaupt in Roh to laten. Von alleen deit se keeneen wat, un in't Huus kümmt se ok nich. Se mag bloots buten leven.

Arachnes KauwarktüügDe Goornspinn brukt jo ehr Gift, dormit se de Flegen, de Kävers un Müggen, de se in ehr Nett fungen hett, doot maken or benasseln un se komodig in ehr fienes, fastes Siedenpapeer inwickeln un transporteern kann.


De Büüt warrt beten. Foto: Antje Heßler
Mumie
Dat Opper is dood. Foto: Antje Heßler

Wi Minschen hefft jo 'n Scheetgewehr dorför, de Deerten doot to maken, de wi eten wüllt. De Spinn hett bloots dat Nett un ehr Gift. Later bringt se dat Diert ganz alleen dorhen, wo se dat an besten vertehren kann un wo dat Fleesch goot in de Luft hangen deit. Se hett jo keen Köhlschapp. Do blifft dat frisch, bit se Hunger hett un sik mit den Braden en scheune Mahltiet gönnt. Se hett in ehr Kauwarktüüg en Saft (Enzym), den sprütt se in dat Fleesch von de Dierten, denn warrt dat so dünn as Arvtensupp, un nu kann se dat ganze Diert so na un na utlutschen. Bloots de Huut blifft torüch.

Lerrige Hülse vun en Opper. Foto: Antje Heßler
Lerrige Hülse vun en Opper. Foto: Antje Heßler

Radnett. Opnahm: Antje Heßler
Radnett. Opnahm: Antje Heßler

Dat Nett — en grotes Kunstwark

Wenn se fardig is, mutt se glieks ehr Radnett wedder flicken. Dat deit se poormaal an'n Dag. Schall jo keeneen marken, dat dor en fienes Spinnennett hangt. Dat mutt kloor un rein utsehn. De Flegen sünd jo nich dösig! Mitünner is aver ok 'ne düchtige Stormbö noog, dat dat Nett tweiritt. Also ran an de Arbeit! Ik bewunner ehr Kunst alle Daag. An ehrn Achterliev hett se ehr Spinndrüsen, dormit produzeert se veer bit söss annersoordige Fadens. De een sünd för'n Rand, besünners stark, de annern, för dat Netz, möten goot kleistern. Wedder annere sünd bannig elastisch. Dat dröff doch nich glieks twei rieten. Un dorbi is de Sied' so fien un stark.

Radnett. Opnahm: Antje Heßler
Radnett. Opnahm: Antje Heßler

Radnett. Opnahm: Antje Heßler
Radnett. Opnahm: Antje Heßler

Dat hett de Schöpper grootoordig henkregen. Aver an scheunsten is dat, wenn an Morrn de Daudroppen an dat Nett hangen, as lütte Diamanten, na ja, as een Diadem.
Villicht heet dat Diert ok dorüm "araneus diadematus".

Hier kümmt en nieges Nett hin. Foto: Antje Heßler
Hier kümmt en nieges Nett hin. Foto: Antje Heßler

Wo kriggt se dat denn fardig, dat se in de Hööcht so'n Nett buut? Se kann doch nich flegen! Dat is ganz eenfach. Wenn de Krüüzspinn so in de Gegend rümlöppt, spinnt se en langen, fienen Faden. De fliggt von den Wind in de Hööchte, blifft villicht an'n Busch hangen, un de Spinn kann an ehrn Faden ropklattern un dor en Nett buuen. So geiht dat. Bestimmt hefft de Bargklatterer ehr Kunst mit dat "Tau övern Tacken smieten" von de Spinnen lehrt.

Avergloven — Spinne am Morgen...

Un wat is dat mit den Avergloven un de Spinnen? Allns Tüünkraam, segg ik.
To'n Bispill: "Spinne am Morgen bringt Kummer und Sorgen." "Spinne am Abend, erquickend und labend" usw.
Setten Se maal överall för dat Woort "Spinne, dat Woort "Spinnen" (mit'n Spinnrad) in. Denn heet dat "Spinnen an'n Morrn bringt Kummer un Sorgen". Jo, dat stimmt ok. Wenn ik al an Morrn an't Spinnrad sitten mutt, anstatt mien Huus to besorgen un mien Kinner to plegen, denn süht dat woll aasig ut bi mi to Huus. Denn mutt ik spinnen, üm Geld to verdenen, dormit endlich de Pleitegeier von mien Dack wegflegen deit, nich?
Un an Avend kann dat Spinnen doch villicht sogor'n Vergneugen sien, or nich? Dat is würklich "erquickend und labend".
Also is nix mit Avergloven. Arachne kann dor nix för.
Setten Se sik an't Spinnrad, denn warrt Se dat mit eenmaal kloor!
Wat, Se köönt nich spinnen? Denn warrt dat aver Tiet. Dat is hüüt grote Mode.

Radnett. Opnahm: Antje Heßler
Radnett. Opnahm: Antje Heßler

Un behanneln Se mi de Spinnen goot! De Wetenschapler seggt, de sünd al veel öller as de Minschen, un Spinnen warrt dat ok noch geven, wenn wi al lang nich mehr dor sünd.

Bit annermaal

grööt Se Ehr Sünnschienkieker.


Fotos, wenn nich anners seggt: Gertrud Everding
12.10.2008


na baven