De Sünnschienkieker in'n Heumaand stellt vör:

De lütt Rootbost (dat Rotkehlchen)

Erithacus rubecula
Familie: Sänger (Muscicapidae)
Ünnerfamilie: Drosseln (Turdinae)

Länge

Gewicht

Farv

Bruut

14 cm von Snavel bit Steert

20g

Mann un Fru sehn egaal ut.
Se hebben sünners groote swatte, blanke Ogen

2 x in't Johr von April bit August,
jedes Maal so 4-5 witte Eier mit rootbruun Pünkt.
Woll jedes 2. Küken warrt groot.

Heumaand! Nu sünd de Pieper mit ehr Bröden un de Optucht von de Jungvagels woll fardig. Warrt ok Tiet, denn nu kümmt bald de Fedderwessel. Un 'ne Menge Vagels flegen denn ok bald in'n Süüden.
Aver 'n poor blieven ok bi uns. De sünd hier to Huus in'n Sommer un Winter. Un de laten sik ok Tiet mit de Optucht von ehr Kinner. Seker kennt Se den lütten Hüpper, de Rootbost.

Överall köönt Se den Vagel heuren un sehn, in'n Goorn, in'n Park, in't Holt, an'n Beek, överall. Mutt bloots jümmer 'n beten Water door sien, dat bruukt he, denn blifft he ok dor.

He is'n totrulichen Vagel, de meist keen Bang vör de Minschen hett. Un wenn he baben in'n Boom sitt oder op een vörspringen Ast in'ne Welt kiekt, singt he wunnerscheun. An uns Foderhuus is he in'n Winter en stännigen Gast. Europa is siene Heimaat.

Hooch in Noorn oder ok in Russland is he aver Toochvagel, de in'n Winter na Westen oder Süüden hen trecken deiht, to'n Bispill ok na Düütschland oder an't Middelmeer.

Heff heurt, wenn de sik vertöörnen, denn schreet se so luut as de Larm in'ne Smeedwarksteed, woll bi 100 Dezibel. Ganz scheun för so'n lütt Diert, dat so veel wiggt as'n Postbreef! Wenn se sik een gegen'n annern nich den Bregen inslahn doon, geweunen se sik aver mit de Tiet an ehrn Nahber. Denn dröff de sogoor mennigmaal ok sien Leed utsingen bit to Enn, un he kiekt em dorbi fründlich an.

Hauptsook, de will em nich dat Reveer wegnehmen. Dat warrt kriminell, dennso möten de beiden ok strieden, bit een de Winner is un de anner utneiht — oder dootblifft. Meist kniept aver een uut.

De Vagels kennt een den annern an de Stimm. Se weten gliek, wat se den Sänger, de dor Larm makt, kennen doon, un se weten ok, woneem de een oder anner wahnt. Se köönt bi'n Singen ok glieks marken, wa stevig so'n Vagel is oder wa flau.
Wenn dat Fröhjohr dor is, hefft de Rootbosten dat mit ehr Fruunslüüd nich licht, un dat is eentlich keen Wunner, denn Mann un Fru hebben jo 'ne rode Bost un rode Kehl — aver de rode Farv is för disse lütten Vagels so as'n rodes Dook för'n Bullen.

Na, nu süht de Keerl, door is 'ne Fru. He mach ehr lieden, aver se hett nau so rode Placken as sien Fiend. Dor hett he doch wohrhaftig Bang, dat de Fru em to'n Düvel jagen deiht, un de Fru hett Bang vör den Keerl, dat he ehr wegbieten deiht. He makt nu bannig Fisematenten, dat em nix passeert, vonwegen Bieten un so.

Se wüllt jo tosamen en Nest buen, aver wat is, wenn de anner nu fühnsch warrt? Denn warrt dat nix mit Hochtiet!

So an veertein Daag brööd se an de fief Eier rüm, bit de lütt Vagels utsluppen. Dat Nest, dat se geern goot versteken in Buschholt buut, hollen se beid fien un smuck, doormit keen Mist un Dreck to rüken anfangt un de Hester oder de Katteker dat markt. Den Schiet bringt se eenfach in dat Reveer von den Nahber.

Nu hett Vadder eerst maal richtig to doon. He mutt nich bloots sien Fru, nee, ok noch de Kinner fodern. Dorbi mutt he ok noch tereleern op "Düvel kumm ruut" un oppassen op Katteker un Wissel un so'ne Beester.

Aver wenn een denkt, dat allens deiht he nich geern, wat denn, he is dor ganz wild op!

Mit de Tiet hölpt ok Mudder dorbi, de lütt Vagels de Wörms un all so'n Tüügs in Snavel to proppen, un wenn na veerteihn Daag de Lütten flügge sünd, fangt Mudder so suutje wedder an mit Nestbuen, Eierleggen un Bröden. Vadder mutt wieldeß de lütten Gören höden un hudern. Un Mudder mutt he natüürlich ok wedder fodern. De hett ja keen Tiet to'n Wörms un Flegen fangen, de mutt de Eier leggen.

Is dat Bröden denn ganz to Enn, un all de Küken sünd flügge, so deelt sik de Ollen de Arbeit. Jeder nimmt sik'n poor Lüttvagels un lehrt se, wat se weten möten. To'n Bispill: Achter Minschen un grote Dierten kannst goot hertippeln, dor wo de loopen, gifft dat jümmers wat to freten. De wöhlt un wöhlt bi'n Pedden un Paddern basig mit ehr Feut un denn sünd de Wörms, de Ameisen, de Kävers licht uptosammeln. Un so maken dat nu ok all de Lütt-Rootbosten. — Un ik heff jümmers dacht, se muchen mi lieden, de seuten, lütten Vagels! Ach ne doch! Dorbi bün ik för se bloots'n grotes Trampeldiert. Wedder een Droom perdü. —

So leven nu de Öllern 'ne lang Tiet mit ehr Kinner tosamen, eerst mit Fodern, denn eenfach mitflegen un lehrn, un opletzt sorgt de Lütten för sik sülben. Un denn is't ok Harvst.

In'n Winter leven de Rootbosten oftins tofreden op een Hümpel tosamen — in England mennigmaal so 20-30 Vagels. Denn haut se sik nie nich.
Dor hefft se noog to dahn, wenn se de koole Tiet överleven wüllt.
So'n Rootbost warrt in'ne Natuur de meist Tiet nich olt. Se starvt in Harvst oder in'n Winter, wenn de Lütten groot sünd. Wenn dat kolt is, verfreren veele Rootbosten, aver wenn jüm dat goot geiht un se pleggt warrn, köönt se bit tein Johr olt warrn.

Wenn in'n Harvst so veele Vagels wegtrecken, so hefft wi doch jümmers noch'n lütt Sänger bi uns. Den Snavel höllt de Rootbost bloots vun November bit Mart. Dat is amtlich faststellt.
Aver doch heff ik al in Februoor 'n Rootbostvagel singen heurt, nöömlich ünner een Stratenlantücht avends üm Klock teihn in'n Snee. So seut, so liesen hett he vör sik hen quinckeleert, as wull he seggen: Wees nich trurig, de neegst Sommer kümmt ok noch.