Wiehnachten 2002De Sünnschienkieker seggt in'n Sneemaand:

Prost Neejohr, leve Lüüd!
...un Adjüs, Johr vun'n Lünk!


Sünd Se goot rinkamen?

Dat weer jo 'n gräsiges Wiehnachtswedder hier in Noorddüütschland. So veel Glatties hett't al lang nich mehr geven. De armen Dierten hefft mi bannig leed doon. Ik heff een Karninken op'n Glatties sehn. Duuernd is't utrutscht, dat arme Veeh.

Un ok de Vagels! Woneem schallt de denn ehr Foder nehmen? Allens weer vull Ies un Snee. Ik kunn goor nich so gau de Rosinen henleggen, as de Amseln se wegfreten hebben. Hoffentlich warrt de Winter nich so kolt un so lang.

Besünners geern heff ik ja to alle Tieden den Lünk. He was graad de "Vogel des Jahres 2002". Hüüt will ik em to'n Afscheed vun "sin Johr" de Ehr geven. "Wat, de Lünk is in Gefohr?" heff ik dacht, as ik dat domals lees. Jo, ok düssen Vagel gifft dat nich mehr lang, wenn wi nich oppaßt. An mennig Steden, wo he freuher west is, kann een em hüüt al nich mehr sehn. De Hüüs sind so glatt, dat he nix to'n Bröden find't, un dat veele Gift in de Luft un in de Eer schad't em ok bannig.

Se

Un wenn't de Vagels slecht geiht,
dennso geiht dat bald ok de
Minschen slecht!


He, füünsch

 

 

He un Se (achtern)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Se

De Lünk

Klasse: Singvagels - oscines
Familie: Finkenvagels - fringillidae
(vör korte Tiet weer dat noch de Familie Webervagels - Ploceidae; dor kaamt de Wetenschaplers nich kloor)

Ünnergruppe: Sperlingsvagels - Passeridae
Naam: Passer domesticus - Haussperling, Lünk, ok Spatz

De Lünk is meist överall bekannt. In Europa, in Noordafrika, meist överall in Asien, süüdlich bit Ceylon, östlich bit China, Arabien un Ägypten, ok in Amerika un Australien un Neu Seeland is he. He blifft dat ganze Johr door, wo he leevt.
Wokeen kennt em nich, den lütten griesbruunen Vagel, de so 15 cm lang is un sik överall breet makt, wo he een Platz finnen deiht. Oft warrt he verjaagt, wieldat he geern Saamen un Aaft fritt un an Huus brööt. Dor makt he Schiet un Dreck. Is maal een op de Idee kamen, 'ne Nachtigall ut'n Goorn wegtojaagen?
Ja, dat is wiß, dat he nich so goot singt as de Amseln oder sik so roor makt as nu de Swulken. De Lünken sünd man bloots de Frechdachsen in uns Land.

De Vadder hett 'n kastanjenbruunen Nacken, de Mudder is nich ganz so bruun.
Vadder hett wittgriese Backen un een swattes Lätzchen, dat aver bi de Mauser mennigmaal korte Tiet ok gries överwassen deiht.

De Feldsperlingen hebbt op de witten Backen en swatten Ohrenplack Se sünd ok'n beten lütter, bloots so üm 14cm vun'n Steert bit Snavel, un se hebbt ok mit den Minschen nich so veel in'n Sinn.
Aver vun den snackt wi ja hüüt nich. Düt Johr geiht dat üm den Huussperling oder Lünk de al teindusend Johrn bi de Minschen in Stadt un Land, an'n Huus un Hoff wahnt.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

He, füünsch

 

Wenn de Lünken so in'n März Hochtiet maken, föhrt de Brögam 'n richtigen Balzdanz op. He strubbelt dorbi de Feddern tohoop un lett de Flünken hangen. Un de Bruut bevert mit ehr Flünken, duckt sik Dat Nest is man schedderig, avers warmvör em un fangt an to wimmern. Dat is ehr Oort, em de Leev smackhaft to maken. Na de Hochtiet buen se sik tosamen en lütt Nest ennerwurrns in een Muurlock oder ünnern Dack, in'n Astlock, in de Regengööt oder wo ok sünst. Dat Nest is nich so scheun buut as'n Amselnest, aver dick un week mit Feddern utpulstert. De lütt Fro leggt so veer bit soß Eier und de Mann hölpt ehr ok bi'n Bröden. Nett, nich? Dat duert so bi veertein Daag, dennso kruupt de Jungen ut, un de Öllern möten se düchtig mit vörverdaute Wörms un Insekten fodern un ok hudern, as dat to kolt oder to warm is. Na twee Weken sünd de Lütten flügge, möten aver noch korte Tiet von de Öllern fodert warrn. Denn haut se af un de Ollen bröden glieks noch maal. Dree- bit veermaal in'n Johr geiht dat so.

Junglünk

De ranwussen Lünken freten allens, wat se finnen: Samen, Knuppen , Aaft, Käver, ok Kantüffelkäver un 'ne Menge Rupen un noch veel mehr. Se sünd seker doch to wat nütt, nich? Weten Se noch freuher, as de Lünken den Haber ut de Peerködel op de Straat rutpickt harrn?
Se sünd allerwegens tofreden.

Un schimpen köönt se! Schallst se maal heuren , wenn dat regent hett, wat vergneugt un luut se rümkrakeelen.

Junglünk

Dat allerwichtigste is för de Lünken de Minsch.
Wo keen Minsch is, dor sünd ok keen Lünken. Dor sünd dennso de Feldsperlinge. Un wi mööt goot mit uns lütte Lünken ümgahn, anners is dat ok mit düssen Vagel to Enn. Dat gifft jümmer noch Lüüt, de maakt sik'n Spooß dorvon, na de armen Viecher to scheeten. Is 'ne slimme Saak.
He is jo man'n kiebigen Vagel, un he brööt, as dat mennigeen nich gefallt. He makt veel Schiet un Dreck, aver dat makt de annern Vagels ok. Wat meenen Se, is dat'n Grund, se rut to smieten un ehr Kinner starven to laten?

Wi wüllt dat ok all nich, dat se uns un uns Kinner ut'n Nest smieten. Un wat för'n Larm, Schiet un Dreck maakt nich allens de Minsch...?

 

Ok de Lünk is en smucken, nützlichen Vagel vun uns Heimaat. As dat bloots wenig vun düsse plietschen Burßen geven dää, wöört wi uns seker frein över jem, över ehr fidele Oort. Jo, wenn se so roor weern as de Nachtigall, un so fein singen dään, denn..., jo denn..., aver so - ne, ...dat sünd doch bloots Lünken, sünd doch nich wichtig! Oder vellicht doch?

 

kommunistische Lünken bi een dialektische UtnannersetzungKommunismus mang Lünken un annere Vagels an de Fodersteed in'n WinterUns Opa Harms seggt jümmer "Mien lütte Kommunisten" to de Lünken. Toeerst heff ik gaar nich wußt, wat he doormit meent, aver as een Morrn de Lünken in'n Boom vör sien Finster larmen dään, da wuß ik dat: He seggt dat, as de so luut räsoneern un tschilpen.
Aver nüdelig sünd se doch, nich? - Un opneegst stell ik Juuch ok den Vagel vun't niege Johr vör: den Muurseiler.

Nu wünsch ik Se noch'n scheunen Sneemaand mit kloore Daag un veel Sünn.


Se Ehr Sünnschienkieker


To'n Wiederlesen över den Vagel vun't Johr:
www.vogel-des-jahres.de
(mit Lünkenzwitschern! Luutsprekers an!)


na baven