Pagels-Planten 2020

Al siet 'n Tied maakt de oostfreesche Hobbyfotograf Thomas Seemann Natuurfotos för Fotokalenner, de sien Team "Tandem"/OBW rutgifft. In de twee verleden Johr hebbt wi mit düsse Fotos en Kalenner mit Bottervagels un een mit annere Luftakrobaten in Pagels' Goorn maakt. 2020 wüllt wi en Kalenner de besünnern Planten in den Pagels-Goorn in Leer widmen. Jede Plant warrt vörstellt un to'n Sluss mit en Riemel ehrt. Hier is de Översicht över all Planten.

Se köönt de mehrsten Fotos per Klick vergröttern. Trüch kaamt Se denn mit den Zurück-Knoop op de Browser-Symboolliest.


April-Plant:
De Rhododendron

vun Thomas Seemann un Marlou Lessing


Nee, so fröh as de Fleder is de Rhododendron nich dorbi: de Plant blöht düssen Maand noch nich, ok wenn de Knubben al dor sünd. Aver düsse prächtige jümmergröne Plant lohnt to jede Tied en Blick.

De Naam Rhododendron heet so ungefähr "Rosenboom" op Greeksch, aver nix dorvun stimmt — nich Roos un nich Boom. De grote Rhododendron-Busch is en Verwandte vun dat lütte Heidekruut. Se bildt en grote Familie vun över 1000 natüürliche Rhododendren-Aarten; de, de künstlich as Goornplaten tücht woorn, tellt dor noch gor nich mit. Düsse natüürlichen Aarten gifft dat vun'n Regenwoold bet in de hogen Bargen vun't Himalaya, dat gifft ehr as lütte borrnkrupen Plant un wohraftig as Boom vun 10 m, un dat gifft ehr in alle Farven — utnahmen Blaag.

De Plantenaart hett sik heel fröh in de Eerdgeschichte entwickelt; in Fossilien al ut dat Tertiäär woorn Rhododendron-Reste funnen, also bet 60 Millioonen Johr trüch. In düt Eerdtiedöller weer dat teemlich warm. Natüürlich is de Evoluschoon siet dormalen wiedergahn un hett ok to de grote Rhododendron-Veelfalt föhrt. Asien, sünnerlich de Bargregionen dor, sünd de Heimat vun de Aarten, de wi in us Goorns kennt. Al de beropen Plantenforscher Carl vun Linné hett 1753 de Aart betekent un den Naam Rhododendron präägt, avers so recht utfunnen woorn düsse Planten eerst vör üm un bi 170 Johr, as britische Expeditionen in den Himalaya opstegen — utdrücklich ok op de Söök na niege Planten för britische Parks orr Landweerschap. Se funnen etliche Aarten, de siet de Tied in Goorns to noch mehr dusende Formen tücht woorn. Un jümmers noch warrt op Planten-Expeditionen in den Himalaya niege Rhododendron-Aarten opfunnen!

Typisch för all Rhododendren is dat prägnante Loof, de strahlenförmig üm den Telg stahn ovalen Bläder vun dunkelgröne Klöör. Vun düssen dunklen Achtergrunn heevt sik de Blöden in ehr Veelfalt sünnerlich smuck af. De Blöden vun'n Rhododendron sünd heel ünnerscheedlich, mal klockenföörmig, mal trumpetenföörmig, mal röhrenförmig orr rund as'n Eierschell.

In de Goorns leevt wi de Rhododendren sünnerlich ok, wieldat se wenig Pleeg verlangt un ok mit suern Borrn allerbest klaarkaamt — dor föhlt se sik wohl. Avers ok för uns flegen Personaal, de Insekten, is de Rhododendron en willkamen Foderquell. Sünnerlich de Hummeln köönt dor nich de Föhlers vun laten. Anners as bi de Rosen, 'neem de Blödenkelche bi mennig Tüchtungen ganz untogänglich för Insekten sünd, hett de Rhododendron apen Blödenkelche un höllt de lütten Deerten dat Foder, Nektar un Pollen, willig hen. Hummeln mit ehrn längeren Rüssel kaamt ok bi röhren- orr trumpetenförmige Blöden an de depen Blödenkelche beter ran as de Immen. — Acht Se dorop, dat Se keen slaten Rosenaarten plant! För de Insekten is dat en anduern Enttäuschung.

De mehrsten Rhododendren-Aarten blöht in'n Mai un Juni, man dat gifft ok welk, de al in'n Februar anfangt, un welk, de veel later, sogor in'n Oktober noch blöht. Mit de Hülp vun düsse ünnerscheedlichen Rhododendren köönt Se de Hummeln dat ganze Johr dörch good versorgen, ok wenn anner Planten un Stauden jüst nix levert! En Rhododendron to planten is de Harvst de beste Tied; dennso köönt Se ja al mal för düssen Harvst wat planen.

in unvordenklich tieden
de bargen ropstegen
kladdert
in't wesenlose
lerrige
himmelsblaag

un dor en schöönheit
langsam, langsam
tohööcht bröcht
sichtbor bloots för
de wenigen insekten
un dat wesenlose
lerrige
himmelsblaag

minschen kemen
de schöönheit
woor entdeckt
mitnahmen
dalhaalt
in de neddern goorns
op uns niveau
utslacht
verännert
verdreiht
verköfft

man to egen
is se nüms
as de insekten
un den blagen himmel


Lütte Plüschmoors is al ganz stuffig!


20.4.2020


na baven