Dat Kruut för'n Hornung:
Wichel

vun Anke Nissen

Salix, Familie Weidengewächse, Salicaceae

Salix alba = Silberweide,
Salix caprea = Salweide,
Salix fragilis = Bruchweide,
Salix purpureae = Purpurweide

 

 

Anner Namen:

Weide, Felbern, Korbweide, Bachfelbern, Fieberweiden, Maiholz, Wilge.
Plattdüütsch: Wichel
Purpurweide: Bachweide, Bandweide, Braunfelber, Rosenweide, Hägeweide.
Bruchweide: Bitterweide, Brastelfelber, Fieberweide, Knackweide, Krackweide, Rossweide, Sprockelweide, Spröckelweide, Sprockweide, Sprolweide.

Sammelt warrt:
  • Cortex Salicis, also de Rinde
  • De Telgen: to 'n Flechten vun Körv
  • Bläder: as Foder för 't Veeh
Bestanddeel:
Salicyn. Över de Acetyl-Salicyl-Säure (ASS, Aspirin) is de Wichel Bestanddeel vun de mehrsten Middel gegen Wehdaag.

Warrt bruukt:

  • as Tee: gegen Fever, Koppweh, chronisch rheumatisch Smarten.
  • Hemmt Entzünden bi Arthrose.
So warrt't anwendt:
  • 1 Teelöpel lütt sneden Wichel-Rinde
  • mit 1 Tass kaken Water övergeten,
  • 20 Minuten trecken laten,
  • afseihen.

 

 

Wichel. Teknen: Ole Nissen
Wichel. Teknen: Ole Nissen

De Naam stammt vun dat althoochdüütsch Wort "wida", dat bedüüdt "de Biegsame". De Wichel-Telgen sünd würklich goot to Bögen un dorüm goot to 'n Flechten vun Körv un anners wat. An'n besten dorför sünd Telgen vun Wicheln mit smalle Bläder.

Konrad von Megenberg seggt, de Naam Salix kümmt vun dat latiensch "saltare" un dat bedüüdt springen — wiel de Boom sogau wassen deit.
Un denn heff ik noch funnen, dat de Naam vun dat indogermanisch Wort "sal" stammt un dat bedüüdt "gries, grau".

De Plant wasst gau, leevt kort. Wichelbööm warrt allerhööchst 80 Johr olt.
De Blöden — also de Kätzchen — sünd al jümmers en Symbol för dat Fröhjohr west, för dat Waakwarrn in de Natur. Se warrt geern vun de Immen besöcht.

Korbwichel. Foto: Großmann/Pixelio
Korbwichel. Foto: Großmann/Pixelio

De Purpurwichel — Salix purpureae — is en Struuk, de an't Över wasst. He hett heel dünne, beten wat root överlopen Telgen, de sik goot bögen laat.

De Bruchwichel — Salix fragilis — wasst as Struuk un as Boom. De eenjährig Telgen breekt licht af.

De Sal-Wichel — Salix caprea — steiht ünner Naturschutz.
Sal-Wichel wörr fröher bruukt as Help gegen Wehen-Smarten, ok gegen Smarten in de Leden un Fever.

In England wörr in 't 18. Johrhunnert faststellt, dat de Salwichel gegen Malaria helpen kann — dat Chinin weer för vele Lüüd to düür.
1828 wörr de Inhaltstoff "Salicyn" in de Salwichel rutfunnen. De düütsch Firma Bayer hett dat denn trecht kregen, dat de Nevenwirkungen vun dat Salicyn sowiet trüch güngen, dat dit en heel goot Mittel gegen Smarten worrn is. Wi kennt dat all!: Aspirin.
Hüüt warrt Aspirin ok insett to 'n Verdünnen vun 't Bloot.

De Rinde warrt vun Oldingstieden her as Mittel gegen Fever bruukt.

De Mönke un Ärzte in 't Mittelöller bruken de Wichel-Rinde as Mittel gegen Fever man ok gegen Smarten — as Bispill gegen "Podagra" (Gicht).

Un gegen Fever un Smarten warrt de Wichel hüüt noch insett. Dat gifft gode Präparate in de Apotheken to köpen, nich blots Tee, ok Kapseln, Dragees un Lösungen.

Wüllt wi de Rinde sülms vun 'n Boom nehmen, denn sull wi se an'n besten vun twee- bet dreejährig Wichel-Telgen pellen. De kann een in 't Fröhjohr ganz licht aftrecken. De Rinde warrt sneden, dröögt, pulvert.

De Wirkstoff is dat Salicin, dat in uns Leber to Salicylsäure ümwannelt warrt. Disse Säure hemmt Entzünden, linnert Koppweh, senkt Fever. Al siet dat 19. Johrhunnert kann de Salicylsäure synthetisch herstellt warrn.

Disse Tee-Mischung hett gode Erfolge wiest, gegen dröög un allergisch Ekzeme:

  • 10 g Quekenwörtel
  • 10 g Alantwörtel
  • 20 g Ringelbloom-Blöden
  • 20 g Hauhechelwörtel
  • 40 g Rinde vun 'n Wichel
  • 1 Eetlöpel vull vun disse Teemischung mit
  • 1 Tass Water övergeten un to 'n Kaken bringen
  • 5 Minuten trecken laten,
  • afseihen.
  • Morgens un avends en Tass Tee dorvun drinken.

Dat warrt seggt, dat de Wichelbööm nachts mit ehr Wörteln ut de Eer stiegt un liesen vör sik henbrummt. Wenn dor denn noch en Minsch so unvörsichtig is un so laat ünnerwegens is, denn loopt de Wicheln geern achter em an.

"Ulmen vull Truur,
Eken vull Haß,
Wicheln de wandern
kannst du sehn in 'e Nacht."




Kobold-Boom

Lütt-Liesegret un ik weern bi Ies un Snee an de Wakenitz — un ok en beten up de Wakenitz. Dat dörv Opa aver nich weten, denn schimpt he mit uns.

Allens sehg ut, as weern wi in en Winter-Märken, as in enen Droom, allens witt, allens schöön! Wi beiden hebbt wunnerwarkt un snackt, vun dit un vun dat.

Ik heff vertellt vun de Eller, dat is de "Erle". Up dissen Boom passt de Watergeister up, un de Hexen bünzelt ehre Hexen-Bessen ut Erlen-Twiegen.

Ik heff vertellt vun de Wicheln, de "Korbweiden", un de Boomgeister, de — na mien Meen — dor in wahnt.

Koboldbööm an'n Wakenitzweg. Foto: Anke Nissen
Koboldbööm an'n Wakenitzweg. Foto: Anke Nissen

Liesegret hett glieks de Gesichter in de Bööm sehen, se hett vör allen Trolle funnen, vele, lütte Trolle.

"Ik heff gor nich wüßt, Oma, dat disse Bööm "Weiden" heet, ik heff jümmers Kobold-Bööm dorto seggt!"
"Kobold-Bööm? — Dat is en passen Naam. Weeßt du wat, lütt Deern, för uns beiden is disse Boom vun nu an en Kobold-Boom."
"Oh, ja!"

Wi snacken noch en beten von dissen Boom, vun siene dünnen Telgen — de sik so goot bögen laat, över Korv-Flechter un den Vadder vun "Hänsel und Gretel" un, un, un...

Uns Weg güng dörch Naturschutzgebiet, un Liesegret bleev vör en Schild stahn un lees wat vun "externe Beweidung".
"Na ja, Oma, denn mööt wi ja seggen: externe Be-Koboldung!" —
"Äh — hm — also, mien Liesegret — de ‚Beweidung' hett nix mit uns Bööm to kriegen. De ‚Beweidung' hett wat to doon mit Köh, mit de Galloways!"
"Oh!"

Externe Beweidung an en Winterdag. Foto: Anke Nissen
Externe Beweidung an en Winterdag. Foto: Anke Nissen


25.1.2009


na baven