Dat Kruut för'n Märzmaand:

Spitzwegerich

vun Anke Nissen

Plantago lanceolata — Familie Plantaginaceae = Wegerichgewächse

 

Anner Namen:

Aderblatt, Heilwegerich, Heufressa, Hundsblätter, Hundsrippe, Hundsrippen, Hundszunge, Lämmerzunge, Lügenblatt, Lungenblatt, Lungenblattl, Rippenkraut, Rosmeien, Roßrippe, Rossrippen, Schafzunge, Siebenrippe, Spießkraut, Spitzfederich, Spitzenfedern, Spitzewägeli, Spitzeweder, Spitz-Wegeblatt, Wagentranenblatt, Wegbreite, Wegerich, Wegebreit, Wegetritt, Wegreich, Wegtritt

Plattdüütsch Namen: Heilbläder, Lägenblatt (Mecklenburg), Rippenkruut, Fiefaderblatt, Vagelsaat, Veeraderblatt,
Groot-Fiefaderblatt = Breitwegerich (Plantago major),
Lütt-Fiefaderblatt = Spitzwegerich (Plantago lanceolate)

Sammelt warrt:

Bläder (Herba Plantaginis) vun April bet Anfang September, bevör Samen utbildt sünd.

Warrt bruukt:
  • linnert Hoostenreiz,
  • gegen Entzündung vun de Luftweeg (Sliem) un'n Hals.
So warrt't anwennt:

1 Teelöpel Bläder mit ¼ l kaken Water övergeten.
Ik kaak dissen Upguß geern mit Kandis to Sirup.

Zupfe, zupfe Wegebreit;
sonst musst du husten, wenn es schneit!

In fröher Tieden hett man mit Spitzwegerich Krankheiten "aftellt". Dat güng so:
An'n 1. Dag vun enen Maand müß de Kranke een Spitzwegerichblatt eten.
An'n 2. Dag eet he twee Bläder.
An'n 3. Dag eet he dree Bläder — un jümmers so wieder bet to'n 15. Dag, dor eet he 15 Bläder. Dann güng dat wedder trüch.
An'n 16. Dag bruukt he blots noch 14 Bläder eten.
An'n 17. Dag eet he blots noch 13, un so jümmers wieder, bet he an'n End blots noch een Blatt eten müß. Dorna weer he denn gesund — so hett man glöövt.

Spitzwegerich is al bannig fröh as Arzneiplant bekannt west. Man hett sehen, dat disse Plant veel an Weeg un Straten wasst, se warrt dor oft vun Peer un Lüüd dalpeddt, vun iesenbeslahn Rööd dalföhrt, man se verhaalt sik jümmers wedder. Un en Plant, de so taag is, de müß doch ok bi Wunden, bi Verletzungen helpen — hett man sik dacht.

De düütsch Naam "Wegerich" sall bedüden: "Beherrscher vun de Weeg".

Hildegard von Bingen bruukt Wegerich

  • gegen answollen Drüsen,
  • braken Knaken
  • un as Gegenmittel bi Töverie in Leevs-Saken.

SpitzwegerichUp Fehmarn hebbt wi de Bläder vun't Fiefaderblatt to'n Köhlen un to'n Heilen mit rohen Speck tohoop up Wunden, Brandwunden un Utslag leggt.
Fiefaderwörteln wörrn in't Ohr steken gegen Smarten vun Ohr un Tähn.

Ik heff al öfters vertellt, dat ik mal einen Adventskalenner werkelt heff, dor müssen miene "armen" Frünnen un Bekannten Heilplanten raden. Ok uns Wegerich keem dor in vör. De Wegerich hett vun sik seggt:

"Mien frisch utdrückt Saft helpt gegen Insektenstiche.
As Tee help ik gegen Hosten.
Dat gifft mi as Breet un as Spitz."

Natürlich hebbt se all den Wegerich richtig raadt un vele Frünnen hebbt mi schreven, wat se vun disse Plant wüssen, wat se dormit beleevt hebbt.

 

Rudi Witzke schreev:

"Gegen Krampfadergeschwüre, Verbrennungen, slecht heilen Wunden köönt Kompressen mit en Wegerich-Afkaken helpen — orrer de Bläder vun den Breitblättrigen Wegerich warrt kort in kaken Water dükert un denn up dat Geschwüür orrer up de Wund upleggt."

Un denn vertell he en Beleven ut swore Tieden:

"Dormals, as ik noch achter de Pierd herlööp, müss ik avends ja ok Gröönfoder halen. En Dag nu weer de Seiß (Sense) bannig wat stump! Seissen-Strieken kennt woll jeedeen — können aver kann dat nich jeedeen. Ik harr dat vun mienen Buurn goot lehrt: Links-rechts-links! Un jümmer nipp uppassen.
Wat weer dor achtern los? De Ogen weern noch keen Sekunn vun de Seiß wegwannert, dor tröck ik de Blattsnied över de Finger un dörch de Hand. Nee, afsneden harr ik nix! Man veel Bloot keem vör. — Nu wüß ik, wo blaag Toon (blauer Ton) in enen Graven anstünn. Nix as hen! Toon rutbuddelt un de blöden Poot rundüm dormit inpackt! Un denn över den natten Toon welk vun de groten Fiefaderbläder wickelt. De Verband wörr mit Grashalms fastzurrt. Un so bleev he dree Daag up de verkröppte Hand.
As ik de Poot wedder utpack, weer de Huut witt utloogt un de Sniederie-Ränner schöön tosamentrocken. Keen Druppen Bloot mehr!
Nu weit ik nich, wat holpen hett, de "kiemfrie" Toon wißlich, villicht aver ok de groten Bläder vun de Fiefader-Plant. Up alle Fäll heff ik miene Hand natuurheilkunnig wedder trecht kregen. — Ik denk, hüüt müß so'n Wund neihgt warrn. De Toon hett allens an mien Poot so tosamenschaven, dat allen best heilt is.
Goot, wenn een beten wat vun Natuur un Heilen vun sien Öllern mitkregen hett."

Antje Heßler schreev:

"As Kinner hebbt wi vun de Süsterplant, den Breitwegerich, ümmer de Fadens ut de Bläder trocken. De lütten Nebenfaden vun den Hauptfaden hebbt uns anzeigt, woveel Kinner wi later mal kriegen sullen. Dat hett uns veel Spaß maakt. Meisttiets reet de Faden to fröh af. Denn weer dat mit dat Kinnerkriegen nix.
Strandwegerich gifft dat ok. Dor schick ik en Bild mit, dat is vun'n Priwall. Ob de ok gegen den Hosten is, dat weet ik nich."

Ik glööv, mit den Strandwegerich meent Antje Heßler den Sandwegerich (Plantago psyllium), wi kennt em mehr ünner den Namen Flohsamen un bruukt em as Mittel gegen Dörchfall.
Ok wi hebbt as Kinner unsen "Kinnersegen" an so'n Fiefaderblatt afleest. Bi uns bedüden de langen Adern, dat dat Kind en Jung wörr, de korten stünnen för Deerns.

Gertrud Everding schreev:

"As Kinner hebbt wi den Fruchtstand vun den Spitzwegerich geern as "Geschoss" bruukt. Wi hebbt ut den Stengel en Sling formt un dormit den "Kolben" mööglichst mit veel Kraft afreten, dat he en lütt Stück wegflagen is."

De Spitzwegerich kümmt veel in de frie Natur vör. För dat Herstellen vun Arzneimittel warrt he aver in Kulturen anbuut.

Tee gegen Katarrh vun de Atemweeg:

  • 2 uphümpelt Teelöpel Spitzwegerichbläder
  • mit 1 Tass kolt Water övergten.
  • 1 bet 2 Stunden trecken laten,
  • afseihen un licht warm maken.
  • Mehrmals an'n Dag en Tass dorvun drinken

Spitzwegerich is in vele Teemischungen binnen. En Bispill heff ik beschreven in den Bidrag över de Bibernell:

Bi Keuch-Hoosten:

  • 10 g Slötelblomen-Wörtel
  • 10 g Spitzwegerich
  • 10 g Thymian-Kruut
  • 5 g Bibernell-Wörtel
  • 5 g Fenchel-Früchte
  • mischen un in'n Mörser twei drücken. Vun dissen Tee denn
  • 2 Teelöpel mit 1/4 l kaken Water övergeten
  • 5 Minuten trecken laten
  • afseihen un licht mit Honig sööt maken.
  • Elkeen Dag twee bet dree Tassen dorvun drinken.

Disse Teemischung lööst Sliem, lööst Krämpfe, hemmt Entzündungen — man he sull blots tosätzlich to dat Behanneln vun enen Arzt bruukt warrn!


na baven