Dat Kruut för'n Sneemaand:
Pepermint

vun Anke Nissen

Mentha Piperita — Familie Labiatae

 

 

Anner Namen:
Braminz, Brauminze, Englische Minze, Kußkruut, Mint, Peperminte Pfefferminze, Priminze, Prominze (bayrisch-österreichisch)
Sammelt warrt:
Bläder

Warrt bruukt:

 

gegen Magen-, Darm-, Gallenlieden, lööst Krämpfe.
Köhlt, gegen Koppweh, gegen Tähnweh.
Ok as Krüderkissen un to'n Baden.

Pepermintööl (Oleum Mentha Piperita): in Tähnpasta, Mundwater, Liköör, Pfefferminzkügelchen, Pfefferminzpastillen, Bonbons

Menthol (Kristalle) warrt ut Pepermintööl wunnen ('t kann ok synthetisch ut Thymol herstellt warrn).
Wi all kennt Pepermint in de Eukalyptus-Menthol-Bonbons, de den Hoosten linnert.
Ok to'n Inhaleern gegen Schnuppen.

So warrt't anwennt:

1 Teelöpel dröögt Bläder mit ¼ l kaken Water övergeten, 15 Minuten trecken laten, dörchseihen.
Goot to'n Drinken för elkeen Dag, as Ersatz för Swatten Tee.

Mitte Juli, kort vör dat Blöhen, warrt de Bläder afstrubbelt.
Drögen doot se an'n besten in'n Schatten, wo't luftig is, as Bispill up'n Dackböhn.
So Mitte September, noch vör'n Nachtfrost, kann een to'n tweten Mal plücken.

In Leonhart Fuchs sien Kreutterbuch vun 1543 is schreven vun "Müntzen":

"Der Müntzen seind erstlich zwey geschlecht, zam un wild."

Denn vertellt he vun verscheden Sorten:

"Krauß deyment",
"Krauß balsam",
"Unser frawen müntz",
"Herzkraut"
un "Roßmüntz"

Över de "Krafft un würkung" seggt he ünner annern:

"Die zamen Müntzen wermen/ ziehen zusamen/ uund trücknen. Derhalben so ihr safft mit essig vermischt getruncken wiirt, stellt er das Blut/ tödtet die runden Würm/ un reytzet zur unkeiischeyt . . . ."
[De zahmen Minzen warmt, treckt tosamen, un dröögt. Wenn ji Saft (Pepermint-Tee) mit Essig mischt un dat denn drinkt, denn warrt dat Bloot stillt, de runnen Wörm gaht doot, un de Minsch warrt reizt to Unkeuschheit.]

Up uns' Finsterbank in de Köök steiht jümmers ene Plant Pepermint. Ik bruuk de frischen Bläder för vele Gerichte un vör allen för mienen Tee.
Un ik mag de Plant geern rüken.

Ik heff enen Mentholstift (süht ut as fröher de Alaunstifte). Wenn mi de Kopp weh deit, striek ik dormit mien Schläfen in. Un wenn ik lang an'n Schrievdisch seten heff (as nu!), striek ik mi den Nacken dormit in. Dat entspannt, erfrischt un beleevt mi.

Af un an besöök ik en junge Fru, de vun enen annern Erddeel stammen deit. Wi drinkt denn jümmers Tee tosamen. Un disse Tee, den disse junge Fru för mi kaken deit, de smeckt mi bannig goot. Se nimmt half Swatten Tee un half Pepermint-Tee, bröht mit kaken Water up un lett blots ganz kort trecken.
Up'n Disch in de Stuuv steiht nastens en lütt Töller, up den liggen frische Pepermint-Bläder. Wenn mien Gastgeversch mi denn en Tass ingaten hett, denn leggt se en Blatt frischen Pepermint baben up mienen Tee. Dat rüükt goot un dat smeckt goot.
Dat Blatt sackt suutje na ünnen un blifft in de Tass liggen.

Pepermint is ene vun miene heimlichen Laster.
As Bispill de Pepermint-Schokolaad. Wenn ik eerst mit so'n Tafel anfungen bün, denn is keen Hollen mehr. Ik eet reinweg allens up.

Un ganz slimm is dat mit den Pepermint-Liköör. He süht al so schöön giftig-gröön ut, he warmt den Magen, warmt den Liev. In Vullbuuks-Tieden is he för mi en groot Hülp.
Ganz wichtig, ganz nödig weer he jümmers to de Möven-Eier-Tiet. Ik eet de Eier vun disse Vagels to un to geern. Dat hett enen Grund:
Ik kaam vun ene Insel. Mien Grootvadder, de harr ene Möveninsel in Pacht. He wüß, welk Eier een rutnehmen kunn ut en Nest, he wüß ok, woveel. Un so hebbt wi as Kinner veel Möveneier eten. Hart kaakt un kolt. Ene Delikatess!
Disse Delikatess eet ik jümmers noch geern. Man blots, de Dinger, de liggt böös swoor in'n Magen. Un so hett mien leef Mann in de Möven-Eier-Tiet jümmers en Buddel Pepermint-Liköör för mi parat. He sülms much de Eier nich, he snack jümmers vun Tran, man he hett natürlich — so meen ik — överhaupt keen Ahnen.
Man nu gifft dat kene Möveneier mehr. De Eier warrt nich mehr sammelt. För mi is dat schaad; ok vunwegen den Pepermint-Liköör!



na baven