Dat Kruut för'n Oktober: vun Anke Nissen
|
||
Holunner - Sambucus nigra - Familie: Caprifoliaceae | ||
Anner Naams:
|
Alhorn, Eller, Elhorn, Fleder (Flieder), Flederbeerboom, -busch (Fliederbaum, -busch, -strauch), Flier, Holder, Holderboom, Holderbusch, Holderstrauch, Hollerbusch, Holunder, Keilken, Kelken, Quebeke, Schibchen (Sachsen), Schiebickenboom, Schwarzbeerbaum, Zwibke, Zwebchen (Thüringsch) | |
Sammelt warrt:
|
Blöden in'n Juni bi dröög
Weder Frucht in'n September |
|
Wirken:
|
drifft Water rut ut Blaas un Huut, gegen Gripp, ok in'n Krüderkissen | |
So warrt't anwennt:
|
1 Teelöpel Blöden mit 1/5 l kaken Water kort överbröhen De Frucht hett veel Vitamin in sik, dorüm, as Saft - hitt drunken - gegen Verköhlung. |
|
Dat Wunner vun'n Holunner "Oh, wer zählt die Wunder alle |
||
Fleder is al siet ole Tieden as gode
Heilplant bekannt, un sien Beeren un Blöden warrt hüüt
noch as Heilmittel bruukt.
Ik do geern en beten Fledersaft in'n Grog. Ik meen, he duunt denn
nich so. |
||
An natte, kole, klöterige Daag giff
dat bi uns
Ut de Flederbeern, de mit'n Gabel vun de Stelen afstrubbelt warrt, warrt de Saft kaakt, (ik maak dat in'n Damp-Kaakpott). Ut den' Saft kaak ik de Flederbeersupp: De Appeln schellen, lüttsnieden un in den'
Flederbeersaft kriegen. |
||
|
||
Mien leev Holunner, ik tööv up en Wunner, denn ik heff de Gicht un du hest se nicht. Nimm du se vun mi, un ik bün wedder frie. |
||
Fleder hett en groot Rull
speelt in de Mythologie vun uns' Vöröllern. In den Flederbusch - so wörr seggt - wahn de Huusgott (Fru Holle, de Flederfee). Keeneen hett waagt, enen Flederbusch aftohauen, anners müß de Minsch in de nächsten dree Daag starven. Bi Utgravungen ut de Steentiet hett'n Samen un Telgen vun disse Plant funnen. Albertus Magnus (üm 1250 n.Chr.) hett meent: Wenn'n dat Binnerst vun de Rinn vun ünnen na baben afschraapt, denn is dat en Mittel, vun dat de Minsch dat Breken kriggt. Wenn de Rinn aver vun baben na ünnen schraapt warrt, denn is dat en Afführmittel. Ik heff ok leest, dat dat Krüüz, an dat Jesus Christus anslaan weer, ut Holunnerholt west sien schall. De Fleder wörr fröher geern an't Huus plant. He schull Kraft un Segen bringen; un he kunn helpen, dat de Blitz nich inslagen dee, un he kunn helpen gegen böös Hexen. Sien Holt dörv nich verbrennt warrn, anners geven de Köh keen Melk. Ok dörv en lütt Kind nich in en Weeg ut Flederholt leggt warrn, anners kniepen de Boomgeister dat lütt Göör gröön un blau. Wenn di een wat klaut harr, denn müßt du - bevör
de Sünn upgeiht - na enen Flederbusch gahn, enen Telgen mit de
linke Hand licht na Oosten bögen un seggen: |
||
|
||
Richard Sendke (1855-1934) hett Rezepte ut de Volksheilkunn sammelt.
Dor heet dat: "Fleder, ik klaag di, Du kannst ok seggen: "Goden Avend, Herr Fleder!
|
||
Un dat is jümmer noch nich allens, wat de Holunner kann: Wi hebbt as Kinner geern dat weke Mark ut enen Telgen rutpuult un harrn denn en Fleit. |
||
|
||
Holunnerblöden Holunnerblöden sind to bruken, üm Water ut Blaas un Huut
to drieven, Holunnerblöden-Tee Ik weer mal 10 Daag up Hiddensee as graad de Holunner an't Blöhen
weer. Tee ut dröögt Holunnerblöden drifft Water rut ut Blaas un Huut. Bi uns is de Naam för dissen Tee: Fledertee.
Tee un ok Snaps ut Holunnerblöden sünd goot gegen Fever un drievt Sweet ut. All beid Tee un Snaps köönt aver ok blot so drunken warrn, wiel se goot smecken. För all Snaps-Maker hier mien Rezept. Holunnerblöden-Snaps Ik snied in'n Juni de geel-witten Blöden mit en Scheer af. Holunner-Pannkoken
Dat Rezept heff ik ut München. Heff ik al oft sülven backt. Holunnerblödenrezept
|
|
|
|
||
Holunnersirup
Dissen Sirup kannst du kolt (mit Water verdünnt) drinken orrer hitt as Upwarm-Grog. Hollersekt
Drinken sull man dissen Sekt so üm Wiehnachten rüm; denn is he riep. Holunnerblödensupp
Dor smeckt goot Mehlklümp to. Ik heff dat ok al mal mit Bottermelk kaakt. Dat smeckt mi meist noch beter. |
||
|
||
Holunnermelk
To dat Gelingen vun disse Supp is dat ganz dull wichtig, wat dor
för'n Melk to nahmen warrt.
Tja, un nu hebbt wi dat Mallöör. Wo kaam ik an so'n Koh,
un wo kaam ik denn an ehre Melk?! |
||
|
||
Wenn Se noch mehr över den Holunner lesen wüllt,
versöökt Se düt Link:
www.samuelhahnemannschule.de/biblioth/holunder.htm |