Dat Kruut för'n Oostermaand:

De Barkenboom

vun Anke Nissen

Betula verrusa (Weißbirke) un pubescens (Moorbirke) —
Familie Betulaceae = Birkengewächse

 

 

Anner Namen:

Bark, Barkenboom, Maiboom (Schleswig-Holstein), Maibusch (Schleswig-Holstein)
Sammelt warrt:

Bläder in'n Mai un Juni,
Saft in't Fröhjohr

Warrt bruukt:

  • Bläder: helpt de Blaas,
  • reegt de Nieren an,
  • to'n Dörchspölen vun de Harnweeg.
  • Is goot gegen Gicht un Rheuma
  • Gegen Huut-Utslag
  • Saft: in Hoorwater
So warrt't anwennt:
  • 3 Eetlöpel Bläder mit 200 ml hitt Water övergeten,
  • 5 Minuten trecken laten.
  • 3 bet 4 mal an'n Dag en Tass Tee dorvun drinken,
  • un jümmers en Glas Water achteran drinken!

In't Fröhjohr warrt de Bark al fröh gröön, dorüm gellt se in vele Länner as Symbol för't Leven.

In Schleswig-Holstein hett man de Hüüs an'n 1. Mai de Moorbarkmit "Maigröön" (also mit Birkenreisern) smückt, dorher de Namen "Maiboom" un "Maibusch" för den Barkenboom.
Bi Fründin Dorly — se leevt in Neddersassen — warrt de Hüüs to Pingsten mit Barken smückt. Ik heff dat beleevt, dat ganze Barkenbööm vör't Huus stellt warrt. Süht fein ut.

De Barkenboom kümmt meist in'n Norden vör, un dorüm weer he bi de ollen Greken un Römer as Heilplant nich bekannt.
Ok in fröhe Krüderböker över de Kloostermedizin findt man unsen Barkenboom nich.
Eerst Hildegard vun Bingen schrifft vun den Barkenboom as Arzneimittel. Se weer övertüügt vun de Heilkraft, de disse Boom harr. För se weer de Bark en Teken för dat Glück. Se meen, dat de Barkensaft goot helpen kunn bi krank Huut:

"Wenn de Huut anfangt root to warrn un bulig
so as wenn en Geschwulst enstahn will
un Wörms utbreken wüllt,
denn nimm de Knopen vun den Barkenboom
un warm de an de Sünn orrer an't Füür.
Un legg de so an de Steel, wo de Smarten sünd
Un bind en Dook dor rüm."

HängebarkBarkensaft

In oll Krüderböker warrt de sööt Barkensaft bruukt gegen Nierensteen un bi Besweer vun de Leber.
Ok bi "Mundfäule" sull de Barkensaft helpen un ok bi Placken up de Huut.

Man hett en goot Beer ut dat rutfleten Barkenwater maakt.

Birkensaft kann man kriegen, wenn man in't Fröhjohr enen Ast (orrer den Stamm) vun enen Barkenboom anbohrt, anzapft.

Up Fehmarn hebbt wi uns geern Barkensaft zapft un unse Snuten dormit inreven, dat sull gegen Sonnensprütten helpen.


Düsse Barkenboom treckt 'n FlunschDat Holt vun uns Barkenboom gell in't Middelöller as magisch Holt. So weern de Hexenbessen jümmers — so heet dat — ut Barken-Reisig.

Wenn Telgen vun enen Barkenboom an de Stalldöör hüngen, denn kunnen Hexen nich rin, so hett man glöövt.

Dat gifft Lüüd, de glöövt, dat Bööm enen Boomgeist hebben köönt. So sall de Geist vun den Barkenboom witte Spinnenfinger hebben. De Minsch, de vun disse witten Finger an'n Kopp anröögt warrt, de kriggt an de Stell enen witten Placken, un he verleert sienen Verstand.
Warrt de Minsch aver an't Hart antippt, denn mütt he starven.

Moorbark. Bild vun Ludgerd LüskeHarr en lütt Kind kranke Knaken — "Bruchschaden" —, denn hett man in de Johannisnacht enen starken Keil in enen Barkenboom haut un dat Kind nakelt dreemal dor dörch trocken. Dorna hett man den Spalt in den Boom goot un fast verbunnen.
Wenn de Spalt denn wedder tosamen wasst, denn warrt ok dat Kind gesund.
So hett Otto Mensing dat beschreven in sien "Schleswig-Holsteinisches Wörterbuch".

Dat Veeh wörr geern mit Telgen vun de Bark haut, dat sull för ehr Gesundsien goot wesen.

In Finnland haut sik de Minschen mit Barkenreisern, wenn se in de Sauna huukt. Dat maakt de Poren vun de Huut up.

Ut Barkenholt warrt dat Barkenteer wunnen (dörch dröög Destillation), dat vun de Dermatologen geern bruukt warrt.

Barkenbläder

Barkenbläder sünd ok as utpresst Frisch-Planten-Saft to köpen (bitte nich verwesseln mit den rutzapft Barkensaft!), as Drüppen, as Kapseln un as Dragees.

Barkenbläder in't Baadwater sall en heel erfrischend Wirken hebben.

Tee to'n Dörchspölen vun de Harnweeg

  • 2-3 Teelöpel Barkenbläder
  • mit 1 Tass kaken Water övergeten,
  • 10 Minuten trecken laten,
  • afseihen.
  • 3 bet 4 mal an'n Dag en Tass vun dissen Tee drinken.
  • Jümmers en Glas Water achteran drinken!

Barkenbläder sünd in vele Teemischungen binnen, besünners in Tees, de bi Rheuma, Gicht un Huutlieden drunken warrt, man ok bi Maag un Darm-Besweer.
Ik heff al mal enen Tee beschreven in den Bidrag över de Liebstöckel:

Teemischung

Goot to bruken bi chronisch Blasenlieden:

  • 1 Eetlöpel vun diss Teemischung mit 1 Tass kolt Water övergeten,
  • 6 bet 8 Stunnen trecken laten,
  • kort warm maken,
  • afseihen.
  • Över twee Weken — elkeen Dag — 2 Tassen vun dissen Tee drinken.
  • To elkeen Tass vun dissen Tee sull man en Glas Water drinken!

De Barkenboom
Ut Martina ehr Krüderbook
Plattdüütsch: Ludgerd Lüske
Anpasst an't Plattdüütsch vun hier: Anke Nissen

As Fruunslüüd, witt mit gröne Schleiers
staht wi in Barg un Tal,
up Wischken, Brauke, Moor, Heide
riegenhaft, in grote Tahl.

Wi köönt Storm un Frost verdrägen
as Wicheln an den froren Diek.
Ja, sülvs in' iesig ruusen Noorden
sühst faken unse gröne Riek.

Vun vele wohrhaft grote Künstlers
warrn wi Barken, jung of old,
üm unsen schimmern, witten Bork
un düüstern Placken gerne malt.

Wi Barken, Witt- un Bessenbarken,
ok woll Maibööm' ropen,
sünd nich blots moje, leevste Bööme,
wi schenkt juuch ok 'n Hopen.

Bün garvsuurr ut den Bork 'ne Hülpe
binnen bi en koldet Fever ,
bruuk dat bi lastige Furunkel,
un Skorbutanfall vun buten lever.

De glemmen, alltiet frischken Bläder
drievet wisse den Urin,
sünd goot gegen Wurm un Rheuma
sport leipe Quaal un Pien.

Ein godet, warmet Bad ut Blattextrakte,
verdrievet mank en Utschlag-Ort,
ok Watersucht un övel rüken Feute,
höört leev un goot verwohrt.

Gegen Krankheit an de Harnorgane
helpt wunnerbor de Barkensaft,
un ok Gries un Gallenstein,
betert sik dör miene Kraft.

Bi Koppgrind — Melkschörf vun de Kinner —
is Barksaft de beste Raat.
Ja, Barkenmet un Barkenwien
hollt för't Liev de Kraft paraat.

Un lang all is dat Barkenwater
weltbekannt för wassen Hoore;
et warrt sogoor bi Haarutfall
prieset as dat wunnerbore.

Dat dat Water wisse helpet,
juuch keen Kahlkopp överraschket,
is et anbröcht, dat ji mit Kamillen
vörher juuche Kopphuut waschket.

Ja, ja, ji benauten Erden-Minschken,
gaht nich an mi langers ahne Acht,
ik bün wohrhaft truu juuch Helper,
Medizin un juuch Gesundheitswacht.

Översetten in de oginaal südollenborger Fasson: hier!



na baven