Domgeschichten
— Sagen un Vertellsel üm'n Lübecker Dom —

vun Karl-H. Nissen

---

To'n Anhören hier klicken:

Lesen deit Karl-H. Nissen in Holsteener Platt.

---

Dat Paradies

Uns' Dom hett en "Paradies". Dat is ene lütte Vörhall. Graad gegenöver vun't Paradies — dor, wo nu ene School steiht — hett in fröher Tieden de Bischof wahnt, un dat Paradies weer sien Ingang na'n Dom.
In disse Hall liggt olle Lübecker un Kirchenlüüd begraven, Arme kregen Almosen, Gericht wörr hollen.
So'n Paradies gifft dat annerswo ok.

Dat Paradies. Foto: B. Botsch. Klick op to'n Vergröttern!

Paradies, dat is en Platz vull Ruh un Freden för gode Minschen. Bevör een dor henkümmt, mütt he dörch dat Fegefüür. De lütte Straat gegenöver vun't Paradies, de heet so: Fegefüür.
Un wenn een keen so'n goden Minschen west is, wo landt he denn? Richtig, in de Höll. En ganz lütte Straat — se geiht vun't Fegefüür af — de is de Höll.
In de Höll, dor hett de Düvel dat Regiment. Man ok bi uns versöcht he alle Daag, de Lüüd vun den rechten Padd aftobringen. Un de Minschen versöökt nu wedder, den Düvel en Been to stellen.

---

Dat Kanzelgitter

Ik heff al vun dat schöne Gitter üm de Kanzel in'n Dom vertellt. Iesern Stangen sünd so tosamenknütt, as weer't Tauwark. De Stecknitzfohrer harrn dat Gitter bi enen Smitt, de so wat kunn, bestellt. To Pingsten wull he dat trecht hebben, as he dat toseggt harr. Man de Arbeit weer swoor, duur ehr Tiet. Dat sehg ut, as wenn he anner Johr to Wiehnachten dor villicht mit fardig weer.
Süh, un up sowat luurt de Düvel. He wull den Smitt helpen, sä he, dat he dat bitieden schafft. Meist för ümsünst wull he helpen, blots de Seel vun den Smitt, de wull he hebben. Wat sull de arme Handwarker maken, he hett "ja" to den Düvel seggt, un denn hebbt de beiden an dat Smeedfüür stahn — mit Füür kann de Düvel ümgahn — un se hebbt för dull up den Amboß haut.

Nu weer uns' Smitt en lütt Sluusohr. As de beiden düchtig an't Kloppen un Sweten weern, dor hett he mit'nmal den Steert vun den Düvel in den groten Schruuvstock klemmt. De hett fix un luut brüllt, man uns' Smitt hett em verkloort:
"Seh to, dat du mit dat Gitter fardig warrst! Bald is Pingsten. — Un mien Seel will ik ok behollen, anners laat ik di nich frie."
Un so is dat denn kamen, de Düvel hett sien Arbeit daan, de Smitt hett sien Seel behollen, un wi wunnert uns hüüt över dat feine Gitter.

---

Bischof Bocholt

De Dom is en Bischofskirch, un all de velen Bischöfe hebbt dor ehr Graff funnen. Bischof Krummediek liggt ünner dat grote Krüüz, dat he stift' hett.

In den' Ostchor is ene Graffplatt ut Bronze. Dor is Bischof Bocholt afbildt. He hett dat Geld geven to den Bu vun dissen Chor. He liggt dor as en levig Minsch mit'n fründlich, fien Gesicht mit'n Boort.

In de linke Hand höllt he den Bischofs-Staab, mit de rechte swöört he. Up sienen Kopp driggt he den Bischofshoot, un disse Kopp roht up twee Kissen. En Bischof sall bi sienen ewigen Slaap week liggen. Dormit he dat kann, steiht de olle Bocholt elkeen Nacht up, wenn de Hahn kreiht, schüttelt de Kissen düchtig up un slöppt wieder.
So vertellt dat de Kirchenvaagt, de Küster. —

Dat is blots so, dat de Hahn in de Nacht gor nich kreiht.

---

De beiden Torms

De beiden Torms — mit ehre slanken grönen Spitzen — sind recht verschieden: De linke is smuck antokieken, de rechte is groff un scheef.
Dat weern Vadder un Söhn, beid Muurlüüd, de de Torms buut hebbt, de Söhn den schönen, de Vadder den nich so schönen. Un de Lüüd in de Stadt hebbt sik freut över den feinen Torm vun den Söhn, se hebbt em laavt, em up de Schuller kloppt — un Vadder hett sik argert.

Nu weern twischen de Torms twee dicke Balken, de sullen dat ganze Buwark Hollfast geven. Enen goden Dag sä de Vadder:
"Du, Jung, ik heff buten up den Balken mien Warktüüg liggen laten, wullt du mi dat wohl halen?"
Dat dee de Jung. He balancier över den Balken, em wörr swiemelig, he füll dal un breek sik den Hals.
Dor weer groot Jammer un Wehklagen. De Vadder is liesen ut de Stadt verswunnen un sien Torm is — so as Straaf — jümmers noch scheef un krumm.

---

Düvelstrepp

Gegenöver vun de beiden Dom-Torms — bi't Buuamt — geiht en smalle Trepp dal, dat is de Düvelstrepp.

Fröh morgens, an enen Winterdag, dor güng vör lange Tieden mal ene Frau hier rünner, se weer ene eenfach Fru, ene Arbeitsfru, un se wull in een vun de groten Koopmannshüüs de Wäsch waschen.
Dor keem he ehr vun ünnen entgegen, de Düvel!
Vör Schreck füll se meist in Ahnmacht, se kreeg dat groot Bevern, as se den gräsig Kerl ankeek mit Hörner un langen Steert.
"Leve Frau, leve Frau, hebben se kene Angst", sä he un nehm de Mask vun'n Kopp, "ik bün de Raatsherr Stolterfoot, ik kaam vun ene Fastnacht!"
Dor is de Fru nochmal in Ahnmacht fullen.

---

Heinrich un de Hirsch

Wenn wi de Düvelstrepp dal gaht, denn sünd wi gau wedder an de Trav, an de "Obertrave". Vele Lüüd nöömt disse Eck vun Lübeck den "Malerwinkel". Hier hangt de Fruunslüüd hüüt noch ehre Wäsch buten to'n Drögen up, direkt an't Water vun de Trav. Dat is meist as up'n Dörp.

De nächste Straat, dat is de Hartengruuv, de "Herzogsgrube". De erinnert an Heinrich den Lööv. In sien Tiet — ganz an'n Anfang vun Lübeck — dor weer hier noch veel Holt un Gebüsch, ok mal en Brook, en Diek, en Quell. Wildswien, Reh un Haas lepen rüm. Heinrich weer en groot Jäger. Enen Dag sehg he hier dicht bi — an en Quell — enen groten Hirsch. Heinrich harr sien Armbost al spannt, wull graad losscheten, dor harr he dat sehen: Twischen dat Geweih vun den Hirsch weer en güllen Krüüz.
Dat weer en Teken vun'n Himmel! Up de Stell hett Heinrich beslaten, hier, jüst an disse Stell warrt en Dom buut.
Un so is dat denn ok kamen. Heinrich hett den Hirsch nich dootschaten. Un de Saak is nu as Billergeschicht baben an de Wand in unsen Dom to bekieken.

De olle Dompastor hett mi vertellt, wenn dat mal ganz, ganz still in de Kirch is, denn kann een de Quell hüüt noch ruschen hören.
So still heff ik dat noch nie beleevt.

Dat is'n poor Johr her, dor kemen mal twee junge Lüüd mit en Wünschelruut in unsen Dom. Wat se wullen? Se wullen de Quell finnen. Hebbt se aver nich!

---

In'n Dom bün ik tohuus

Jümmer wedder treckt mi dat up miene Weeg dörch Lübeck in de Neeg vun'n Dom.

Schöön finn ik em, wenn he achter Bööm vörkickt, ...

 

staatsch is he, wenn ik över'n Möhlendiek...

 

 

...orrer vun'n Malerblick över de Overtraav em seh.

 

 

De Dom hett en bedüden Steed in mien Hart.

Wenn Se Ehr Weg mal na Lübeck föhrt, nehmt Se sik Tiet för dit schöön Buuwark.
Denn köönt Se sik ok de Düvelstrepp un dat grote Bild vun Heinrich un den Hirsch — vun de een keen Biller maken kann — bekieken.