Gedanken över vörpommersche Tüffeln (Solanum tuberosum)

vun Günter Weber

Wie elk Johr sünd wi ok nu wedder anne Küst west. Wismar, Niekloster, „Pierknüppel“ (Rostock), Strålsund, Wolgast, Anklam, Demmin un Ollentreptow. Jo, ok hier kemen Ännerungen in de Gägend an dat Wader. Wat in DDR-Tieden jümmer miehr tosamenbråken weer, weer nu fein in Ordnung bröcht.

Nee, nee: nich allens is nie. Op de groten Feller is dat to seihn. Wat hebbt de Fruuns dunnemals Tüffeln plant! So in’e Föhr Tüffel vör Tüffel rinschmieten. Denn mit en Pierd hüpen. Later mit de lütte Saategg quer över de Reigen, denn wedder anhüpen… kilometerwiet. Ik achter dat Pierd. Dat weer so bi mienen Grootvader, de so in de Föftiger Johr denn Hoff verwalten dää. Denn kemen de LPGs. Hüüt heit dat "Agrargenossenschaft". De Böversten sünd de Olen.

Dor bün ik bi dat Thema. De groten Feller mit Tüffeln sühst fast nich mehr. Anbuut ward Raps, Gassen, Weiten un Muschke-Båårtröven (Zuckerrüben), ja, dar gift dat ok Subventschoonen dorför ut Brüssel.

Foto vun’n Verfater

Tüffelreigen seihn bloots noch so ut. De Arbeid aver hett sik ännert. Mit de Maschien ward plant, anhüüpt und Gift gegen Unkruut sprütt. In Harvst kümmt de Tüffelroder.

Tüffelroder. Bild: Markus Hagenlocher/Wikimedia Commons

So ward hüdigendags plant un roodt.

An de Tüffeln is ja man bloots de Ole Fritz schuld. De hett an den 24. Mart 1756 denn Kartoffelbefehl geven. Alle müssten Tüffeln anbuun!

Friedrich II. bi de Kuntrull vun sien Tüffelgebott

Na denn Orlog: överall Tüffeln. Tüffeln, so wiet du kieken kannst. De Minschen harrn Hunger. Een Teller Tüffeln mit Schausterstipp, un ik weer satt.

Wat hebbt wi in disse Johrestiet Tüffel ut de Miet un den Keller vör de Swien afkiemt!

Kantüffeln mit Kiems. Fotos: Antje Heßler

So feine Tüffeln as hüüt harrn wi in Juni to Beginn vun de föftiger Johr nie.

Wenn ik van Ollentreptow so gegen Klock vier vun de Schaul tuus weer, güng dat loos. Twee groote Kiepen afkiemen! In den Tüffeldämper een, twee Stunn dämpen. Ut den Dämper in den Holtkasten. Wat weer dat doch een schmerig Arbeid! Nich dat Afkiemen! In den düsteren Keller seetst ja vör so ne richtige Tüffelwand. Da langst nu hen un — so’n Schi…! Du harrst vull in en Tüffelnest vun verfuulte Tüffel grepen. Dat rükten de annern Dag noch in’e Schaul. Fräulein Giermann harr Mathe bi uns. Dat weer ok so’ene „Överblevene“. Sei stünn vör mienen Maten Dieter: „Du stinkst ja heute wieder, was hast du gemacht?“

Düsse kiemten Tüffeln sünd würklich nich mehr frisch. Foto: Foto Thomas Kees/Wikimedia Commons

Hei weer nich grad op dat Muul fallen. In perfektem Hochdeutsch antwuurt hei: „Fräulen Giermann, ich habe im Kartoffelkeller Wurzeln gezogen.“ Sei harr ja kein Ähnen, wat Afkiemen in den Keller ok schmerige Ärbeit sien kunn. Villicht hett sei dacht, Dieter harr Mathe in den Tüffelkeller liert.

Dat schöne Tollensedaal. Foto: Botaurus/Wikimedia Commons

Klempenower Borgtorm. Foto: Schlesinger/Wikimedia Commons

Wat weer dat unscheinbare Ding, solanum tuberosum, doch för'n Segen för düsse Gegenden west! Johrhunnerten lang hett se de Minschen nich in'n Stich laten. Wenn wi hüüt Raps un Weiten anbuun — un dat nich mal mehr jümmer tau'n Äten, sünnern üm ehr in uns Kraftfohrtüüg tau verbrennen! —, denn is dat Gotts Barmhartigkeit, dat wi dat köönt, un wi schulln dat man innewarrn un nadenken. Kann ok wedder en Tied kamen, wo wi dankbor sünd, en Keller vull Tüffeln tau hebben, ok wenn wi de afkiemen mööt — un ok wenn poor fule bi sünd.

De Tüffel warrt us denn ok nich in'n Stich laten.