Fiete Lüttenhus: Dodensünndag


Friedrich Schnoor (1879 — 1966) — sien Schrieversnaam weer Fiete Lüttenhus — hett twee Weltkriegen un twee Nakriegstieden beleevt un op Platt Gedichten to un ut sien Tied schreven. Sien Söhn Freddy Schnoor hett uns en ganz Koppel Texten ut sien Vadders Nalaat tostüürt, de de Tiedlööp in en direkten, tiednahen Spegel wiesen doot.


Dodensünndag

Du seggs, du geihst nich gern no'n Kirchhoff, mien Jung, dat weer di dor to still un eensom, un mit de Doden harrs du nich geern wat to doon, du müßt dorhenn, wo Leben weer. O, kumm man mit mi, hüt is Dodensünndag, lot uns man mol henngohn. Du sast sehn, wat di mennig Graff un Steen dor vertelln kann. Du warrs di wunnern, mien Jung. Kumm, wi wöllt 'n lütten Bloomenstruß mitnehmn!


Foto: ML

Dor is mennig Graff, wo blot Unkrut un Netteln op wasst, wo keen Steen un Noom op to fin'n is, wo sick keen Minschenseel üm kümmert un nie en lütten Bloomstruß un Kranz op legen hett, dor wöllt wi nu mol 'n lütt Bloom opleggen. Kiek, hier is all so'n Graff.

Wat steiht hier op den Steen, de all ganz op de Siet sackt is?: "Geliebt, beweint und nicht vergessen!" — Un nu? — Och, Wenn de Steen snacken kunn, wat wör he vertelln! He wör seggen: "Allens nich wohr, Lögen, luter Lögen!" Wat gung de Froo von düssen Mann, de hier nu all siet veele, veele Johren ünnern Roosen slopen deit, dormals, as se em hier in sien letztes Bett leggen dehn, de Sok an! Se wull, as dat Sark in de Grufft loten wör, mit in de Kuul springen. Wat hett se schreet un weent, wat is se to Kehr gohn! Dag för Dag löp se de eerst Tied no'n Kirchhoff henn, un ümmer smückt se dat Graff mit Bloom'n. Dat duur ober nich langn, dor keum se nich mehr so veel, un toletzt keum se gor nich mehr. Dor harr se ehrn Mann vergeten un en Annern heirot. Üm dat Graff ober kümmer sick keener mehr. —


Foto: ML

Nu lot uns mol 'n beten wieder lang bi dat anner Graf stohn blieben, dor, wo keen Krüüz un Steen op steiht un blot'n lütt Brett mit'n Nummer ut de Eer kickt. Weest du, wer hier liggen deit? — Hier slöppt en junge Deern, de se vör Johren mol as Liek ut'n Möhlendiek trocken hebbt. En godes, feines, Mäken weer dat, de eenzige Stütt von ehr oll Mudder.

De Söhn von den Möller, bi den se in Deenst werr, harr sick in de lütt nüdliche Deern verleewt un harr ehr de Eh' versproken, ober de Oll weer dorgegen west un harr de Deern ut'n Huus joogt un sien'n Jungn dwingen wullt, en Deern mit Geld to heiroten. Dat Mäken weer nich bi ehr Mudder ankoom'n, keener wüss, wo se afbleben werr, ober eenige Tied later fünn'n se ehr Liek in'n Möhlendiek. Den Möller sien Söhn ober neuhm sick doröber to veel to Kopp, em müssen se as unheilbor no de Anstalt bringn. —


Foto: ML

Lot uns en Bloom op de lütt Deern ehr Graff leggen, süns krigg se jo doch keen. — Sühst du dor 'n beten wieder lang dat grote Krüüz? Lot uns mol eben tokieken, wat dor op to lesen steiht, du warrs di wunnern: "Egon Graf von Hohenstein. Oberst a. D." — Je, dat harr de Herr Graf sick woll nich dacht, dat he hier, wied von sien Heimat, op'n lütten unbekannten Kirchhoff nochmol sien Graff hebben wör. All sien Riekdom, den he mol besidden dee, hett dor nicks an ännern kunnt.

All sien veeln, groten Göder, de he mol in sien Heimot sien egen nenn, hebbt em un sien Froo Gräfin nich dorvör retten kunnt, dat se, blot mit dat Notwennigste versehn, ut de Heimat rut müssen un grod so armselig as all de annern Flüchtlinge hier bi uns ankeumn un Opnohm in en lütt bescheiden Dackwohnung funn'n.


Foto: Gertrud Everding

Nu lot uns wiedergohn, mien Jung, blot noch no een Graff wöllt wi nochmol rangohn. Süh, hier is et all. — Et is blot en lütt Tofel, de hier op't Graff liggen deit: "Zum Gedächtnis an unsern lieben, einzigen Sohn Hans Karstens. Geboren am 14. 2. 1910, gefallen am 7. 3. 1942 im Osten." — Ick heff em kennt, as he noch'n lütten Jung weer un de eersten Büxen dröch. He harr 'n helln Kopp un kunn in de School bannig lehrn. He wull geern Schoolmeister warrn. Dor sien Öllern ober man arme Lüüd weern, meen' de, dor künn woll nicks ut warrn. Ober dor steek sick sien Lehrer dorachter un sorg dorför, dat he en Stipendium kreeg un op't Seminor keum. So wör sien sehnlichste Wunsch erfüllt. He bestunn sien Prüfungen glänzend un wör Lehrer.

As he fast anstellt wör un en Landlehrerstell kreeg, verheirot he sick mit en Lehrersdochter. Sien olln Öllern neuhm he to sick. Och, wat weern de Öllern glücklich un stolt op ehrn Söhn! Dor keum de unselige Krieg, un he wör introcken un müss mit no Russland, un wat denn keum, steiht hier op de Tafel. Hier, mien leewe Hans, du sast uns' letzen Bloom'n hebben. —

Sühst du, mien Jung, jedes Graff un jede Steen vertellt uns wat. Hier liggt noch so mennig Graff, wo blot'n lütt Brett mit'n Nummer op is. Keen Krüüz un Steen seggt di den Noom'n.

Hest du dor een'n mang, den du in't Leben kennt hest, denn legg em ok mol 'n lütt Bloom op sien Graff. Wer weet, wie di dat noch mol gohn kann un ob dien letzte Rohstell nich ok noch mol so verloten un vergeten liggen deit as so mennig Graffstell hier. —

Dat gifft noch mehr so'n Lüüd, as du büst, mien Jung, de von 'n Kirchhoff nich geern wat weten wöllt un mit de Doden nich geern wat to doon hebbt. Heff keen Bangn, de Doden doot uns nicks. Dat weern ok all' mol son Minschen, as du un ick dat sünd. Harrn dat Leben grod so leew, as wi dat hebbt. —

Nu ober wölt wi se slopen loten un still un sachten no Hus gohn. — Heur, et lüüd de Klocken! — Et is jo Dodensünndag.


An heilig Steed

Kumm mit, mien Kind, un fot mi an de Hand.
Wi wölt tosomen no en heilig Land,
No'n Karkhoff henn, dor, wo dien Mudder slöppt.
Mi is doch grod, as wenn se uns all röppt:
"Koomt her no mi, un vergeet mi nich!"
Jo Froo, wi koomt! Un föllt mi ok nich lich,
Wi koomt! Un ward' mi'd noch so sweer.
Wo Du rohst, dor is mien leewste Plakken Eer.

Dor liggt de Karkhoff! Wi goht dörch diss' Port.
Swieg still, mien Kind, un denk an Gottes Wort:
"Lasset die Toten ruhn, doch vergesset ihrer nicht!"
Jo, jo mien Kind, wi doot uns' Plicht,
Wi ward dien Mudder nich vergeten. —
Och Gott! Dat sull se nu man weten,
Dat wi nu keum'n! Wat wör se sick woll frein,
Wenn se ehrn Mann un ok ehr Kind kunn sehn!
Wat wör se seggen woll, de gode Seel ? —
Wi hölln jo doch von'n Annern, och so veel!
Wi kunn' uns Glück oft gornich foten.
Un doch hett se uns beid' verloten! —
Nu mußt du ohne Mudder sien,
Du, ehr lütt söte Sünnschien.

Hier liggt ehr Graww! Pett sachten op, mien Kind,
Is heilig Land, wo wi op sünd.
Keen ernster Steed kann'd för uns geben.
Hier roht se, de di geew dat Leben!
De sick dien Mudder deh mol nenn'! —
Keen'n truern Minschen deh ick kenn'
Woll op de wiede Gotteseer,
As se dat weer. —

Pett nich op henn, mien Kind, un plück keen Rosen aw,
Du steihst hier an en heilig Graww.
Dien Mudder slöppt an düssen Ort!
För di is ditt en frömdes Wort.
Un doch, de di datt Leben geew,
Watt harr se di so leew, so leew! —
Se kunn sick gornich vun di tren'n,
As se all feuhlen deh ehr Enn'. —
Se wör man swack; du harrst den'n Rest ehr geewen.
Wör noch so jung un wull so geern noch leben. —


Foto: Ewald Eden

Du gode Seel, nu staht wi an dien Graww —
O kiek von boben op dien Kind herraw
Un segen et mit warme Mudderhänn'
Un se sien Engel bit an'd Lebensenn'! —

Kumm mit, mien Kind, un plück keen Rosen aw,
Dit Graww, dat is en heilig Graww.


Foto Katja Renfert


Översicht över uns Bidrääg vun un över Fiete Lüttenhus
23.11.2014


na baven